Non narxi oshdi. Buni mutasaddilar qanday izohlaydi?

Bugundan eʼtiboran yurtimizda qolipli non narxi koʻtarildi. Uning donasi 1200 soʻmdan sotilmoqda. Bu non bahosi 550 soʻmga oshdi, deganidir.

Kundalik isteʼmoldagi eng muhim oziq-ovqat mahsuloti narxining keskin koʻtarilishi isteʼmolchilarda koʻplab savollarni keltirib chiqarmoqda. Nega non birdaniga salkam ikki barobarga qimmatlashib ketdi? Buning asl sababi nimada?

Bunga oydinlik kiritish maqsadida dastlab faoliyati poytaxtimiz aholisiga non va non mahsulotlari yetkazib berishga qaratilgan “Toshkentnon” ishlab chiqaruvchilar uyushmasiga murojaat qildik.



Darhaqiqat, Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Mamlakatimiz aholisini va iqtisodiyot tarmoqlarini raqobat va bozor mexanizmlarini joriy etish asosida don, un va non bilan ishonchli taʼminlash chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi qaroriga muvofiq, 2018 yil 15 sentyabrdan boshlab 1 kilogramm bugʻdoy unining ulgurji narxi 1400 soʻm miqdorida belgilandi. Ushbu hujjatda mazkur narxni 1 noyabrgacha bekor qilish ham koʻzda tutilgan. Negaki, endilikda qolipli non talab va taklif asosida shakllantiriladigan erkin bozor narxi boʻyicha sotiladi.

Taʼkidlash kerakki, bu jarayonda aholining ijtimoiy himoya qilish, ayniqsa, nogiron, boquvchisini yoʻqotgan, kam taʼminlangan oilalarning un va qolipli non xarid qilish boʻyicha qoʻshimcha xarajatlarini qoplash uchun eng kam oylik ish haqining 10 foizi miqdorida har oylik pul kompensatsiyasi toʻlanadi. Bu yangilik amaliyotga shu yilning 1 oktyabridan joriy etiladi.

Bundan tashqari, qarorda 14 yoshgacha farzandlari boʻlgan oilalarga bolalar sonidan kelib chiqqan holda, fuqarolarning oʻzini oʻzi boshqarish organlari tomonidan belgilangan nafaqa toʻlanishi ham oʻz aksini topgan. Eng asosiysi, bozorda don va un narxlari keskin oʻzgarishining oldini olish boʻyicha aniq vazifalar belgilanib, zarurat tugʻilganda davlat zaxirasidan don chiqarilishi bogʻliq chora-tadbirlari koʻrilishi koʻzda tutilgan.

Shubhasiz, non — xalqimiz uchun eng aziz va laziz neʼmat. Dasturxonimiz toʻkisligi ham, roʻzgʻorimiz fayzu barakasi ham uning serobligi bilan oʻlchanadi. Uyga mehmon kelsa, albatta, non ushatiladi. U boʻlmasa, shohona taomlar ham tatimaydi. Sodda qilib aytganda, non odamlarning kayfiyatiga taʼsir qiladigan eng muhim mahsulotlar sirasiga kiradi. Buni qolipli non narxining oʻzgarishi ijtimoiy tarmoqlarning bosh mavzusiga aylangani yana bir karra tasdiqlab turibdi.

Ayrimlar narx-navoni joriy mavsumda gʻalla hosili moʻljaldagidan kam boʻlgani oqibati bilan bogʻlamoqda. Bu qanchalik haqiqatga yaqin?

Savolga javob olish uchun “Oʻzdonmahsulot” aksiyadorlik kompaniyasi mutasaddilariga murojaat qildik.



Donni qayta ishlovchilar, non tayyorlash korxonalari ishchilari bilan suhbatlashar ekanmiz, ular unning narxi oxirgi marta 2014 yilda oshgani taʼkidlashmoqda. Oradan toʻrt yil oʻtib, bitta non bahosining bir litr gazlangan suv narxiga yaqinlashganini “normal holat” deya qabul qilishayotir. Yana ular amaliyotga erkin bozor narxi qoʻllanilishini ishlab chiqarish korxonalarning moddiy-texnika bazasini mustahkamlash, shuningdek, ishchi-xizmatchilarning ijtimoiy himoyasini kuchaytirish borasidagi muhim qadam, deya baholashyapti.

Chindan ham, masalaga bozordagi bugungi real holatdan kelib chiqib yondashadigan boʻlsak, qolipli nonga oʻrnatilgan narx unchalik ham baland emasligiga amin boʻlamiz. Axir, xarxasha qilayotgan farzandimiz uchun oddiy xoʻrozqandni ham 1000-1500 soʻmga sotib olyapmiz-ku?! Ammo oddiy haqiqat shuki, suvga chanqagan odamgina ehtiyoj sezadi. Non esa har qanday oila kundalik xarid roʻyxatining boshida turadi. Shu maʼnoda, aholining non narxiga bildirayotgan munosabatlarini toʻgʻri qabul qilmasdan iloj yoʻq. Zero, muhim isteʼmol tovarlari, xususan, nonning bahosi aholi xarid qobiliyati darajasiga har tomonlama mos boʻlishi maqsadga muvofiqdir. “Zamin” yangiliklarini “Facebook”da kuzatib boring