Душанбеда бунақасини асло кутишмаган экан!

«Биз пойтахтимизда ўтказилаётган ўзбек маҳсулотлари кўргазмасига бордик ва барчасини ўз кўзимиз билан кўрдик. Шунингдек, ўзимиз нимага қараб интилишимиз лозимлигини ҳам тушуниб етдик», — деб ёзади Тожикистоннинг Asia-Plus медиа гуруҳи мухбирлари ўз сайти news.tj’да.

Душанбе шаҳрида сўнгги 25 йил ичида илк бор Ўзбекистонда ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг кўргазма-ярмаркаси ташкил этилди. Мамлакатимиздаги кўпчилик учун бу жуда кутилмаган ҳол бўлди: одамларимиз тўсатдан энг яқин қўшнимиз мустақиллик йилларида нималарга эришганидан воқиф бўлишди. Кўришди ва оҳ тортиб юборишди...



Кўргазмага саноатнинг турли жабҳалари — машинасозлик, енгил саноат, фармацевтика, озиқ-овқат, текстил ва бошқаларига доир 160 ишлаб чиқарувчилар ўз маҳсулотларини кўргазмага келтиришган.

Барча маҳсулотлар чекланган миқдорда олиб кирилган — ўзбек ишбилармонлари ўз экспонатларини сотишни эмас, Тожикистонда бизнес-ҳамкорлар топишни мақсад қилишган эди.

Кўргазманинг очилиш маросими бошланишидан аввал «Пойтахт-90» мажмуаси олди одамларга тўлиб кетди. Кўргазмага ҳаттоки мамлакатнинг бошқа ҳудудларидан ҳам одамлар келишган экан.

- Кўргазма ҳақида эшитиб, кечанинг ўзида Қумсангирдан ўғлимнинг пойтахтдаги уйига меҳмонга келдим, — дейди Муродилло бобо. – Фермер хўжалигимиз бор, фарзандларим билан бирга ишлаймиз. Мен қўшниларимизнинг қишлоқ хўжалик техникасига қизиқаяпман.

- Нархлар кутганимдан арзонроқ бўлиб чиқади — 4,5 минг доллар атрофида, — дейди Маҳмадулло.

…Кўргазма очилишидан бир соат аввал санъат усталари иштирокида концерт уюштирилди, карнай-сурнай садолари остида кимлардир рақсга ҳам тушиб кетди. Мана шундай байрамона муҳитда Душанбе ўзбекистонлик меҳмонларни кутиб олди.

Томоша қилишга арзигулик нарса кўп эди

Кўргазмани очар экан, Тожикистон Республикаси инвестициялар ва давлат мулклари қўмитаси раиси Файзиддин Қаҳҳорзода ўтган йилда Тожикистон ва Ўзбекистон ўртасидаги маҳсулот айланмаси 2015 йилга нисбатан 5,7 мартага ошиб, қарийб 70 миллион долларга етганини айтиб ўтди.

Тожик-ўзбек муносабатларининг янги босқичи ҳақида Ўзбекистоннинг Тожикистондаги элчиси Шоқосим Шоисломов ҳам гапириб ўтди: «Биз илк бор бундай катта десант — 400 дан ортиқ киши билан Тожикистонга келиб, мустақиллик йилларида яратишга эришган нарсаларимизни кўрсатмоқдамиз», — деди у. Дипломатнинг қайд этишича, ўзбек ишбилармонлари Ўзбекистонда ишлаб чиқарилаётган маҳсулотларнинг кичик бир қисмини келтиришган. «Биз жаҳонда ишлаб чиқарилаётган ҳар қандай нарсани ўзимизда ҳаттоки яхшироқ сифатда ишлаб чиқара олишимизга амин бўласизлар», — дея қўшимча қилди у яна.

Ҳақиқатдан ҳам, бу ерда томоша, ҳавас ва ҳасад қилишга арзигулик нарсалар бисёр эди.



«Пойтахт-90» мажмуасида «Made in Uzbekistan» ёрлиқли 1500 дан ортиқ маҳсулотлар кўргазмага қўйилган экан. Аниқланишича, мустақиллик йилларида қўшниларимиз ўз кучлари билан ўнлаб моделдаги замонавий телевизорлар, смартфонлар, совутгичлар, газ плиталари, автомобиллар, автобуслар, тракторлар, пахта териш комбайнлари ишлаб чиқаришни ўзлаштиришибди! Анъанавий косибчилик, енгил, текстил, озиқ-овқат, парфюмерия, фармацевтика саноати маҳсулотларини санаб ўтиришга ҳам ҳожат йўқ. Буларнинг барчаси юқори сифат ва арзон нархларда тақдим этилмоқда.

Ўзбекистон маҳсулотлари Россия, Украина, Грузия, Озарбойжон, Қозоғистон ва бошқа давлатларда кенг тарқалгани бежиз эмас экан. Энди навбат бизга ҳам етганга ўхшайди. Ташкилотчиларнинг сўзларига кўра, кўплаб тожик ишбилармонлари ўзбекистонлик ишлаб чиқарувчилар билан ҳамкорлик битими имзолашга хоҳиш билдиришган.

Сўз — кўргазма қатнашчиларига

Адҳамжон Исомов, «Ўзбекнефтгаз» миллий ҳолдинг компаниясининг ташқи иқтисодий алоқалар ва инвестицияларни жалб қилиш бошқармаси бош мутахассиси:

- Биз икки кундан бери кўргазмада қатнашаяпмиз, юқори даражадаги ташкилотчилик ва халқнинг чинакам қизиқишини алоҳида қайд этишим керак. Бизнинг «Ўзбекнефтгаз» компаниямиз — нефть маҳсулотлари ва газ ишлаб чиқаради. Биз геологик қидирув, қазиб олиш ва қудуқларни қазиш билан шуғулланишдан тортиб, истеъмолчини тайёр ёқилғи билан таъминлаш билан шуғулланамиз. Одамлар келиб, биз ишлаб чиқараётган маҳсулотларга қизиқишларини намойиш этишмоқда ва жуда ёқимли. Ҳозирча биз умумий маълумотлар, контактлар тўплаяпмиз, бозорингизни ўрганаяпмиз. Тожикистон бозорининг салоҳияти нафақат бизнинг компаниямиз, бугун бу ерда иштирок этаётган Ўзбекистоннинг барча фирма ва ташкилотлари учун жуда юқори эканлигини жуда яхши биламиз.



Зафар Нуриддинов, Jurabek Laboratories Ltd компанияси экспорт бўйича менежери:

- Компаниямизга 15 йил бўлган. Биз юқори сифатли, хавфсиз медикаментлар ишлаб чиқарамиз. Сўнгги марта Тожикистонда 10 йил аввал бўлганмиз. Муносабатларимиз ёмонлашганлиги сабабли бу бозорни тарк этиш жуда қайғули бўлган. Энди эса биз қайтмоқдамиз ва бу бизнинг илк кўргазмамиз. Ўзимиз билан 100 дан ортиқ маҳсулот турини келтирганмиз. Ўзбекистон бозорида биз инфузион линиялар ва ампула препаратлари ишлаб чиқариш ҳажми бўйича етакчи ҳисобланамиз. Биз кўргазмада иштирок этаёганимиздан хурсандмиз, у жуда дабдабали, жуда кўплаб компаниялар қатнашмоқда. Биз аллақачон Тожикистоннинг йирик улгуржи фармацевтика компаниялари раҳбарлари билан учрашишга улгурдик, уларнинг барчаси биз билан ҳамкорлик қилиш учун тайёр. Умид қиламанки, бу узоқ муддатли ҳамкорлик бўлади.

Миршод Ҳалимов, DeLuxe Fabric (Бухоро) фирмаси директори:

- Биз Бухоро ва Урганчдан маҳсулотлар олиб келдик. Фабрикамизнинг бош корпуси Бухорода жойлашган, у ерда маҳсулот ишлаб чиқарилиб, «Урганч-Бахмал» корхонасида бўялади. Тикув цехи ҳам ўша ерда жойлашган. Душанбега ассрортиментимизнинг 500 дан зиёд турини олиб келдик: улар чойшаблар, рўмоллар ва ҳоказолардан иборат. Биз тожик ишбилармонлари билан узоқ ҳамкорлик қилишимизга ишонамиз. Улгуржи савдогарлар билан шартномалар имзолашни истаймиз. Бизга маҳсулотларимизни шу ерда сотадиган ҳамкорлар керак. Биз музокаралар олиб бормоқдамиз, бироқ божхона йиғимлари ва солиқлар борасида кичик муаммолар чиқаяпти. Умид қиламизки, ҳар икки давлат раҳбарияти бунга эътибор қаратиб, бизнес юритишни янада енгил қилишади. Келажакда биргаликда ишлаб чиқариш ҳақида ўйлаб кўриш ҳам мумкин.



Ботир Умаров, Artel компаниясининг экспортни ривожлантириш ва ташқи иқтисодий фаолият бўйича менежери:

- Бу менинг Душанбега иккинчи хизмат сафарим. Илк марта бу ерга ўтган йили келган эдим. Бугунги кўргазма мени чуқур таажжубга солди, маҳсулотларимизга тожик халқининг бу қадар қизиқишини кутмаган эдим. Аниқланишича, Тожикистонда кўпчилик аллақачон маҳсулотларимиздан фойдаланар экан. Биз бундан фахрланамиз, албатта. Бизнинг компаниямиз сифатли маиший техникалар — совутгичлар, кир ювиш машиналари, печлар, телевизорлар ишлаб чиқаради. Ўзбекистон бўйлаб 25 та заводимиз бор.

Биз аллақачон Хўжанд ва Душанбеда икки дилер билан шартнома имзолаб бўлдик. Биз учун тожик бозори қизиқарли, биз бу ердаги иштирокимизни кенгайтирмоқчимиз.

Нафиса Рахимова, душанбелик тадбиркор:

- Менинг дўконим бор ва Ўзбекистондан матолар етказиб берувчини изламоқдаман. Маҳсулотлар жуда сифатли. Эрим асли самарқандлик. Агар виза режими юмшатилса, биз жон деб шу шаҳарга борган бўлар эдик. Бугунги кўргазма биз бир биримизни қанчалик соғинганимизни кўрсатиб берди! Қизим ҳам кўргазмада иштирок этмоқда, ўзи ишлайдиган фирма номидан ўзбек бизнесменлари билан музокара олиб бормоқда. Бугун мен учун унутилмас байрам!



Кўргазмадан кейинги ўйлар

Душанбеликларда кўргазмага ташриф бир бирига зид ҳиссиётлар қолдирди, кўпчилик учун у ҳақиқий сюрприз бўлди. Бир томондан одамлар ўзбек маҳсулотларининг сифатидан ҳайратга тушишди, қўшниларнинг мустақиллик йилларида қўлга киритган шундай ютуқларидан хурсанд бўлишди. Иккинчи томондан, кўргазмага ташриф одамларда ўзимизнинг иқтисодий моделимиз бўйича табиий саволларни вужудга келтирди. Шу йиллар ичида биз саноатни ривожлантириш бўйича қандай ютуқларга эришдик? Бугун жаҳон бозорида рақобатбардош бўлган қандай маҳсулотни экспорт қила оламиз?

Тушунарли, бизда фуқаролар уруши юз берган, халқ хўжалигини тиклашга узоқ йиллар кетган, бу омилларнинг барчаси тараққиётимиз суръатларига ўз таъсирини ўтказмай қолмаган. Лекин урушдан сўнг 20 йил ўтди-ку, шу йиллар ичида нималар қилдик? Нималарга эришдик? Қўшниларимизнинг тажрибасидан қандай хулоса чиқаришимиз мумкин?

Умид қиламизки, бундай саволларни нафақат оддий душанбеликлар, балки мамлакатимизнинг иқтисодий ривожланиши учун масъул бўлганлар ҳам ўзларига бериб кўришади.

Манба: kun.uz “Замин” янгиликларини “Twitter”да кузатиб боринг