Buyuk Britaniyada 15 yoshida ISHIDga qo‘shilib ketgan ayolning uyga qaytishiga ruxsat berilmadi

^{Suriyadagi qochoqlar lagerida yashayotgan Shamim Begum
Foto: The Telegraph}
21 yoshli Shamim Begum 15 yoshligida ISHID jangarisiga turmushga chiqqan va Buyuk Britaniyadan Suriyaga ko‘chib ketgan. U Yaqin Sharqda uch nafar farzandni dunyoga keltirgan, biroq bolalar sovuqdan va ochlikdan halok bo‘lgan. Terrorchilik guruhi 2019 yilda tor-mor etilgach, Begum Birlashgan qirollik hukumatidan vatanga qaytish uchun yordam so‘ragan, biroq ko‘mak o‘rniga uni fuqarolikdan mahrum qilishgan. Ayol Britaniya milliy xavfsizligiga tahdid qilishi mumkinligi sabab shunday qaror chiqarilgan. Mamlakat Oliy sudi hukumatning ushbu qarori qonuniy ekanligini ma’lum qildi, deb yozmoqda BBCga tayanib "Daryo" nashri.

Mazkur qarorni Britaniya appelyatsiya sudi bekor qilgan va 2020 yil iyul oyida Begumning vatanga qaytishi va fuqarolikdan mahrum qilinishi yuzasidan sudda ishtirok etishi kerak deb hisoblagandi. Sud qizning Buyuk Britaniyaga qaytishi adolatli hukm chiqarishga imkoniyat yaratishi va samarali appelyatsiya bo‘lishi mumkinligini qayd etgan. Sud qarorlari va hukmlari chiqarilgan vaqtda Begum Suriyadagi qochoqlar lagerida yashashda davom etgan.

Mamlakat ichki ishlar vazirligi Begumning vatanga qaytishi borasidagi sud qarorini bekor qilish uchun kurashdi. Sud raisi Robert Rid Begumning adolatli sud qilinish huquqi jamiyat hayotini xavf ostida qoldirmasligi kerakligini ta’kidlagan. U qizni fuqarolikdan mahrum qilish bo‘yicha ishni (jumladan, appelyatsiyani) to‘xtatishga qaror qilgan, uning vatanga qaytishi jamoat xavfsizligiga tahdid bo‘lish ehtimoli mavjudligi sabab shunday chora ko‘rilgan. Sud vakili bu nimani anglatishi borasida aniq fikr bildirmagan.

^{Bu yerda 2020 yilda tasvirlangan Shamima Begum. Foto: BBC NEWS}
«Bu eng to‘g‘ri qaror emas, sababi Begumni bevosita Britaniyadan turib sud qilish imkoniyati qachon paydo bo‘lishi noma’lum. Biroq bunda ideal qaror qabul qilish har doim ham mushkul bo‘lgan», — degan Oliy sud raisi Robert Rid.

Qaror ISHID vakillari bilan aloqada bo‘lgan G‘arbning boshqa fuqarolarida ham xavotir uyg‘otadi. Britaniyaning o‘zida taxminan 15 nafar ayol ISHID jangarilari bilan aloqalar tufayli fuqarolikdan mahrum qilingan.

Fransiya, Belgiya va Rossiyada ham ISHID jangarilari joylashgan hududlardan fuqarolarni evakuatsiya qilish hamda vatanga qaytarish yuzasidan ishlar amalga oshirilgan. Xususan, O‘zbekiston rahbariyati «Mehr» insonparvarlik operatsiyasini ilk bor 2019 yil may oyi oxirida amalga oshirgan, o‘shanda 156 nafar o‘zbekistonlik, asosan ayollar va bolalar Uzbekistan Airways’ning Suriya poytaxti Damashqdan amalga oshirilgan maxsus reysi bilan O‘zbekistonga olib kelingan.

2019 yilning oktabr oyida esa Yaqin Sharqdagi mojarolar hududidan o‘zbekistonliklarni qaytarish bo‘yicha ikkinchi maxsus operatsiya amalga oshirilgan. Shuningdek, 8 dekabr kuni «Mehr» operatsiyasining navbatdagi bosqichi amalga oshirilib, Suriyadan «Mehr-3» operatsiyasi doirasida 25 nafar ayol va 73 nafar bola vatanga qaytarilgan.

Ko‘pincha Suriya yoki Iroqdan bolalar, istisno tariqasida ayollar ham ortga qaytarilgan. O‘z yurtlaridan chiqib ketgan ayollarning aksar qismi qochoqlar lagerida og‘ir sharoitlarda, juda kam zaxiradagi suv va dorilar bilan hayot kechirmoqda.

ISHID ekstremistik guruhi jahonning bir qator mamlakatlari va xalqaro tashkilotlar tomonidan «terrorchilik tashkiloti» deb topilgan. “Zamin” yangiliklarini “Instagram”da kuzatib boring