Gazze Çatışması: Yıkıcı Savaşta Bir Dönüm Noktası ve Diplomatik İmkânlar

7 Ekim 2023’te başlayan Gazze savaşı, Orta Doğu’nun en kanlı ve karmaşık çatışmalarından birine dönüştü. Hamas’ın İsrail’e düzenlediği saldırı, 1.200’den fazla kişinin hayatına mal oldu ve 251 kişi rehin alındı. Bu olay, İsrail ve tüm dünya için bir şoktu. Ancak iki yıllık savaş boyunca gelişmeler karmaşıklaştı — şu anda çatışmanın her iki tarafına da uluslararası çapta cezaî suçlamalar yöneltiliyor.

Savaş, aşama aşama insani bir krize dönüştü
İsrail’in Gazze’deki askerî operasyonları yıkıcı bir nitelik kazandı. Uluslararası kuruluşlar ve bağımsız gözlemciler, savaş sırasında işlenen ihlaller hakkında ciddi kanıtlar sunuyor. Bu suçlar arasında halkın açlığa sürüklenmesi, çatışmalar sırasında sivillerin güvenliğinin sağlanmasındaki aksaklıklar ve bütün şehirlerin yerle bir edilmesi bulunuyor.

Dünya Sağlık Örgütü, orta Gazze’deki tıbbi tesislere yapılan saldırıları kınadı. Son haftalarda İsrail ordusunun Deyr el‑Belah kentine ilerlemesi, yeni göç dalgalarını tetikledi. Aynı zamanda uluslararası gazetecilerin Gazze’ye girmesine izin verilmiyor; bu da savaşın gerçeklerini doğru ve bağımsız bir şekilde aktarmayı zorlaştırıyor. Buna rağmen Filistinli gazeteciler özveriyle çalışmaya devam ediyor ve neredeyse 200’ü hayatını kaybetti.

İsrail’in uluslararası arenada yalnızlaşması
İsrail’in başlıca müttefikleri bile sabrını yitiriyor. ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, AB ülkeleri ve Japonya dışişleri bakanları tarafından 21 Temmuz’da imzalanan ortak bildiride, İsrail’in Gazze’deki insani krizi derinleştiren yaklaşımı sert biçimde eleştirildi. İsrail’in Gazze halkına yardım ulaştırmak amacıyla kurduğu İnsani Fon’un çalışması “istikrarsız, tehlikeli ve insan onuruna aykırı” olarak nitelendirildi.

Bildiride, 800’den fazla Filistinlinin yardım almaya çalışırken öldürüldüğü özellikle vurgulanarak bunun insancıl hukuka uygun olmadığı belirtildi. Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı David Lammy de aynı yönde İsrail’i sert biçimde eleştirdi.

Siyasi baskı artıyor
İsrail parlamentosu — Knesset — yakında yaz tatiline girecek. Bu tatil, Başbakan Benyamin Netanyahu’ya kısa süreli bir nefes alma imkânı sunacak. Şu anda koalisyon hükümetindeki aşırı milliyetçiler tarafından sürekli baskı altında. Onlar, Gazze’deki savaşı durdurmaya kesinlikle karşı. Netanyahu ateşkese razı olursa, hükümet ortaklarının desteğini kaybedebilir; bu da yeni seçimlere ve muhtemel iktidar kaybına yol açabilir. Böyle bir durumda 7 Ekim fiyaskosu ve aleyhindeki yolsuzluk davası nedeniyle cezai sorumlulukla karşı karşıya kalabilir.

Gelecek — savaş mı diplomasi mi?
Savaşın bu karanlık sayfaları arasında yeni bir umut ışığı belirmekte. Ateşkes ihtimali güçleniyor. Bu, yalnızca Gazze sakinleri için değil, Hamas tarafından hâlen rehin tutulan İsrailli siviller için de bir ölüm‑kalım meselesi.

Ancak ateşkes savaşın sonu değildir. Bu, yalnızca şiddeti durdurup diplomatik müzakerelerin yolunu açabilecek ara bir aşama olabilir. Uluslararası toplum, Birleşik Krallık ve Fransa gibi ülkeler dâhil, Filistin devletini tanıma konusunda kesin bir karar alırsa, uzun yıllardır süregelen çatışmanın siyasi yollarla çözülmesi için önemli bir adım atılmış olur. Telegram’da «Zamin»i takip edin!