Özbekistan’daki geleneksel düğün törenleri, birçok kişi için hayattaki en büyük bayram olarak kabul ediliyor. Ancak bu bayram, yalnızca sevinç değil, birçok aile için ağır bir maddi yük ve çeşitli geleneksel, toplumsal baskıların da kaynağı haline geliyor. Son zamanlarda “Yuksalish” ulusal hareketi tarafından yapılan sosyal anketin sonuçları, düğünlerdeki israfçılık ve yapay “prestij” peşinde koşma eğilimlerinin hâlâ toplumda üstünlük kurduğunu gösteriyor.
1247 kişinin katıldığı bu anket, ülkenin tüm bölgelerini kapsıyor. En ilginç yanı, katılımcıların çoğu evli—%71’i gelenekleri ve harcamaları bizzat görmüş, kendi elleriyle gerçekleştirmiş insanlar. Açıkça bir durum: ankete katılanların neredeyse tamamı ya düğün yapmış ya da düğün planlayan aileler.
Gelir ve giderler arasındaki dengenin kaybolması
Anket sonuçlarına göre, halkın büyük kısmı düğün harcamaları için yıllık ortalama gelirinden çok daha yüksek miktarda para harcıyor. Örneğin, ailelerin %81’i aylık gelirini 5–12 milyon som olarak gösterirken, %69’u düğün için 50 milyon somdan fazla harcadığını belirtiyor. Başka bir deyişle, düğün için harcanan para çoğu zaman tüm yıllık geliri bile aşıyor.
Borçlanmak ve “prestij” için harcama
En kötü tarafı, düğün masraflarının ana kısmı kişisel birikim değil, borç, yakınların yardımı veya başka dış kaynaklar yoluyla karşılanıyor. Katılımcıların %25’i borç almak zorunda kalmış, %55’i ise yakınlarının yardımıyla masrafları karşılamış. Yani, büyük şölenler ve israfçılık çoğu zaman ailenin maddi istikrarını ciddi biçimde tehdit ediyor.
Toplum baskısı ve geleneklerin etkisi
Ankette, düğündeki israfın asıl sebebinin kişisel istekten çok toplum ve çevre baskısı olduğu bir kez daha ortaya çıktı. Katılımcıların %46’sı düğünü “toplum baskısı” nedeniyle büyük ölçekte yaptığını söylüyor. Başka bir deyişle, çoğu kişi “elalem ne der”, “aileler bekliyor”, “ana-baba ümidi” gibi dış faktörler nedeniyle çok para harcadığını gizlememiş.
Mütevazı düğün isteği ve hayatın gerçeği
Bununla birlikte, ankete katılanların %40’ı “mütevazı” veya “yakınlar arasında” düğün yapmayı tercih ettiğini belirtmiş. Sadece %7’si lüks ve gösterişli düğünleri uygun görmüş. İsrafı anlamsız bulanların artması, maddi okuryazarlığın yükseldiğini ve düğüne gerçekçi bir bakış açısı geliştiğini gösteriyor. “Düğündeki parayı eğitime, eve, seyahate veya işe harcardım” diyenlerin cevapları da bunu doğruluyor.
Toplumda değişime talep var
Katılımcılar en çok davetli sayısının, törenlerin boyutunun azaltılması, düğün öncesi ve sonrası bazı merasimlerin kısaltılması gibi önerileri çözüm olarak göstermiş. Sadece %7’si “hiçbir değişiklik gerekmez” demiş. Yani, toplumda düğün geleneklerinin reforme edilmesine ve sadeleştirilmesine güçlü bir sosyal talep var.
Sonuç ve öneriler
“Yuksalish” hareketi bu sonuçlar doğrultusunda şu önemli bulguları sundu:
- Düğün harcamaları birçok aile için aşırı maddi zorlanma ve borçlanmaya yol açıyor;
- İsrafın asıl sebebi kişisel istek değil, toplum baskısı, büyüklerin beklentileri ve “gösteriş” kültürüdür;
- Halkın büyük bölümü gereksiz merasimlerden vazgeçmeye, düğünleri sade ve mütevazı yapmaya hazır;
- Geleneklerle gerçek hayat ihtiyaçları arasında bir çelişki var—bu iç mücadele günümüz Özbek toplumunda önemli bir mesele haline geldi.
Öneriler:
– Televizyon, internet ve sosyal medya aracılığıyla düğünlerde gösterişten vazgeçmeyi teşvik etmek, finansal okuryazarlığa ağırlık vermek;
– Sanatçılar, blog yazarları, sporcular, din adamları gibi topluma etkili kişiler yoluyla sade düğün konseptini yaygınlaştırmak;
– Ailelere sade düğün yaptıkları için manevi ve maddi teşvik sağlamak;
– Okul ve üniversitelerde finansal okuryazarlık, aile bütçesi konusunda dersler düzenlemek;
– “Düğün – bir şov değil, yeni bir ailenin başlangıcıdır” fikrini yaygınlaştırmak.
Toplum değişime hazır, artık somut pratik adımların zamanı geldi. Düğünler gerçek mutluluk ve gelecek için yaşamsal bir sınav olmalı, gereksiz israf ve zorunluluk değil. Zaman gösterecek: Özbekistan’da yeni düğün kültürü nasıl gelişecek? Telegram’da «Zamin»i takip edin!
Ctrl
Enter
Bir Hata mı buldunuz?
İfadeyi seçin ve Ctrl+Enter tuşuna basın İlgili haberler
