Yapay Zekâ ve Su Kıtlığı

Son yıllarda yapay zekâ ve dijital teknolojiler hızla gelişmektedir. Bu teknolojilerin arkasında devasa yapılar – veri merkezleri (data center) yer almaktadır. Bu merkezler, internet bankacılığından ChatGPT gibi yapay zekâ hizmetlerinin kesintisiz çalışmasını sağlar. Ancak bu teknolojik güç, gizli olumsuz etkilerini de ortaya koymaktadır – su kıtlığı ve çevresel sorunlar.

ABD’nin Georgia eyaletindeki küçük Mansfield kasabasında yaşayan emekli Beverly Morris, emekliliğinden sonra doğayla iç içe huzurlu bir yaşam sürmeyi hayal etmişti. Ancak birkaç yıl sonra evinden sadece 400 metre uzaklıkta Meta (Facebook’un sahibi) tarafından büyük bir veri merkezi inşa edilip faaliyete geçti.

Sonuç olarak Morris’in evindeki tek su kaynağı – kuyu – çamur ve kumla dolarak kullanılamaz hale geldi. Şu anda tuvaleti kovalarda taşınan su ile temizlemek zorunda kalıyor. Su basıncı düşük ve içme suyu olarak kullanılamıyor.

Meta, bu sorunla ilgisi olduğunu reddediyor. Bağımsız bir uzman incelemesi yaptırdıklarını ve su sisteminin veri merkezi nedeniyle zarar görmediğini öne sürüyorlar. Ancak Beverly ve komşuları farklı düşünüyor.

“Bulut teknolojisi”ni çoğu zaman sanal olarak hayal ederiz. Ancak bu “bulutlar” gerçekte dünya genelinde 10 binden fazla veri merkezinde barınmaktadır. En çok veri merkezi ABD, Birleşik Krallık ve Almanya’da yer almaktadır.

Yapay zekâ, bulut depolama ve dijital hizmetlere olan talep arttıkça, bu merkezlerin sayısı da hızla artmaktadır. Sonuç olarak, çevresel sorunlar – özellikle su tüketimi – giderek daha önemli hale gelmektedir.

Yüksek kapasiteli sunucuların soğutulması gerekir – bu ise milyonlarca litre su kullanımını gerektirir. Sıcak günlerde tek bir merkez günlük ortalama 11–19 milyon litre su tüketebilir.

Araştırmalara göre, yapay zekâ temelli veri merkezleri 2027 yılına kadar küresel ölçekte 6,46 trilyon litre su tüketebilir.

Amazon Web Services (AWS) gibi önde gelen teknoloji şirketleri bu soruna ciddiyetle yaklaşmaktadır. AWS, su tüketimini azaltmak, yağmur suyunu kullanmak ve atık suyu geri dönüştürmek gibi çözümler önermektedir. Amaçları, 2030 yılına kadar tükettiklerinden daha fazla suyu doğal havzalara ve topluluklara geri kazandırmaktır. Telegram’da «Zamin»i takip edin!