Özbekistan hükümeti, büyük devlet ulaşım şirketlerindeki giderleri optimize etmeye yönelik kapsamlı bir program başlattı. “O‘zbekiston temir yo‘llari”, Uzbekistan Airways ve Uzbekistan Airports şirketlerine kendi hizmetlerinin maliyetini %20 oranında azaltma görevi verildi.
Bu önlem, Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev başkanlığında yakın zamanda yapılan toplantıda, 2026 yılı için belirlenen makroekonomik göstergeler çerçevesinde ülke ekonomisinin verimliliğini artırma ve rekabetçiliği güçlendirme stratejisinin bir parçası olarak belirlendi. Ulaştırma Bakanı Ilhom Mahkamov, Özbekistan 24 televizyon kanalına verdiği son röportajda giderleri azaltma talimatının yıl başında şirketlere verildiğini teyit etti.
Hedefe ulaşılması için somut eylem planları hazırlandığını, görevin yerine getirilmesinin nihai tarihinin ise 2025 yıl sonu olduğunu belirtti. Bununla birlikte, Ulaştırma Bakanlığı önümüzdeki bir hafta içinde üç büyük ulaştırma şirketinin 2026 yılı için giderleri optimize etme ve maliyetleri azaltma görevlerini belirleyecek ayrı bir karar almayı planlıyor.
Bu adımlar, halka sunulan ulaşım hizmetlerinin fiyatlarında önemli artışların gözlendiği bir dönemde atılıyor. Ulusal İstatistik Komitesi'nin verilerine göre, son bir yıl içinde yurtiçi yolcu uçak bileti fiyatları %57,3 arttı.
Bu göstergeye göre, uçak biletlerindeki fiyat artışı sadece sürücü kursları (%73,3) ve havuç (%57,5) fiyat artışından sonra gelmekte. Bu yılın Mart ayında, Uzbekistan Airways yönetim kurulu başkanı Şuhrat Hudoykulov, cumhurbaşkanının uçak bileti fiyatlarını sabit tutma ve fiyatlandırma sürecini sıkı şekilde kontrol etme talimatı verdiğini açıklamıştı.
Daha sonra, Mayıs ayında Rekabeti Geliştirme ve Tüketici Haklarını Koruma Komitesi, havayolu şirketlerini biletlerde yapay kıtlık oluşturamayacakları konusunda uyardı. Bunun ardından, Uzbekistan Airways kendi yan kuruluşu Silk Avia ile birlikte bazı iç hatlarda fiyat indirimi uygulayacağını açıkladı.
Daha önce tekel karşıtı kurum yetkilileri, uçak biletlerinin yüksek fiyatının başlıca nedenlerinden biri olarak uçak yakıtı kıtlığını göstermişti. Bu yakıt türü, bilet fiyatının yarısından fazlasını oluşturuyor.
Yine de kurum, piyasada rekabeti kısıtlayıcı bir durum tespit etmedi. Dönüşüm süreci sadece fiyat politikasını değil, diğer alanları da kapsayacak.
Devlet ulaştırma şirketleri, Moody’s, Fitch Ratings ve Standard & Poor’s gibi “büyük üçlü” derecelendirme kuruluşlarından kredi değerlendirmesi alma görevini yerine getiriyor. Ayrıca, doğrudan satın alma sisteminin detaylı bir şekilde denetlenmesi planlanıyor.
Mahkamov'a göre, tüm görevlerin eksiksiz yerine getirilmesi için ayrıntılı bir eylem planı hazırlanacak. Jet uçakları için asıl yakıt türü olan uçak yakıtı, düşük donma noktasına sahip olmalı.
Örneğin, yaygın kullanılan TS-1 türü -60°C'nin altında donar. Bu önemlidir çünkü uçuş irtifasındaki dış hava sıcaklığı -65°C veya daha da aşağıya inebilmektedir.
