Біз бәріміз өзара байланысты әлемде өмір сүреміз. Бір ұлттың проблемасы екіншісіне әсер етеді және бүгінгі әлемде оқшаулану мүмкін емес. Біз сондай-ақ адамдар мен қауымдастықтар ішкі және халықаралық маңызы бар мәселелерден хабардар және мүдделі әлемде өмір сүріп жатырмыз. Бұрын-соңды біз көшбасшылар мен саясаткерлердің халықпен қазіргідей өзара әрекеттесуін көрген емеспіз.
Бұл бірегей мүмкіндіктер ұсынады, әсіресе біз тұрақты даму туралы айтатын болсақ. Бүгінде орнықты даму таңдау емес, стратегиялық қажеттілік болып отыр. Мемлекеттер енді дипломатия геосаясат қана емес, сонымен қатар шекарадан тыс мәселелерде білім мен ноу-хауды бөлісу арқылы қол ұшын созу бола алмайтынын біледі. Үндістан "Васудхайва Кутумбакам" тұжырымдамасына берік сенетіндіктен, болашақта әлем бір отбасына айналады, сондықтан тұрақты дамуға баса назар аудара отырып, оны қоғамдық дипломатияның күшімен ұштастыра отырып, кейбір маңызды бастамаларды қолға ала алады. Үндістан климаттық әділдік пен әділдік және ортақ, бірақ сараланған міндеттер туралы айтқан кезде, бұл месседжді жаһандық форумдарда болсын, мәдени хабарламалар, цифрлық платформалар, сондай-ақ даму саласындағы әріптестік болсын, халықтық дипломатия арқылы күшейтті.
Біз ашық, шынайы және шынайы байланыс құралдары арқылы адамдар мен қауымдастықтарға қол жеткіздік. 500 миллионға жуық адам әлеуметтік желілерді пайдаланатын және әлемдегі ең үлкен демократия болып табылатын елде халық дипломатиясы алға жылжудың жалғыз жолы болып табылады.
Дегенмен, біздің ұстанымымыз ешқашан ішке қарап болған емес. Біз жаһандық оңтүстік пен жалпы әлемнің игілігі үшін прагматикалық бастамаларды қолға ала алдық. Мысалы, LiFE (Lifestyle for Environment) миссиясы қалдықтарды азайту, ресурстарды үнемдеу және тұрақты өмір салтын насихаттау үшін қарапайым күнделікті таңдауларды ынталандырады. Ол климатқа қарсы іс-қимылдың ауқымын саясаттан бастап адамдардың мінез-құлқына дейін кеңейтеді және әрбір адамды бәріміз сияқты мүдделі тарапқа айналдырады. Идея, әрине, мұқият болу және климатқа бейім өмір салтын қабылдау болып табылады. Үндістан климаттың өзгеруі туралы айтқанда негізгі мәселені шешуіміз керек деп санайды, сондықтан мұқият таңдау маңызды. Қауымдастықтардың бұл мәселеге назар аудару ауқымы бұрын-соңды болмаған. Ченнай маңындағы мектеп, Pathashaala PCL-KFI (Palar Centre for Learning, Krishnamurti Foundation India), толық тұрақты кампус болып табылады, суды үнемдейді және күн мен биогазбен жұмыс істейді. Тағы бір мектеп Vidyashilp академиясы, Елаханка өзінің кампусында қағазды қайта өңдеу бөлімшесін құрды. Қағаз мектептің ақпараттық бюллетеніне, есептеріне және т.б. Бұл қоқыссыз кампус моделі бірнеше мектептер мен қауымдастықтарда енгізілуде. Бұл жасыл құндылықтарды үйрету ғана емес, оларды өмір сүру. Сондай-ақ толығымен күн сәулесіне қосылған бірнеше ауыл бар.
Сіздердің көпшілігіңіз шалғай ауылдардан келген, көбінесе сауатсыз әйелдерді күн инженерлері болуға үйрететін әйгілі Solar Mamas жобасы туралы да хабардар болуыңыз мүмкін. Индонезия, Танзания, Ботсвана, Мексика, Эквадор сияқты 90 елден әйелдер оқытылды.
Біз G20 саммитін өткізген кезде басқалармен, әсіресе жаһандық оңтүстікпен ынтымақтастық біз үшін өте маңызды болды. Біз климаттық энергетика және дамушы елдердің даму басымдықтары көрініс табуы үшін G20-да өз дауыстарын күшейту мақсатында "Жаһандық Оңтүстік Дауысы" саммитін өткіздік. Біз климаттың өзгеруіне осалдық, таза энергияға қолжетімділік және орнықты қаржыландыру мәселесі туралы қызу айттық.
Осы геосаяси тартыс заманында ынтымақтастыққа деген қажеттілік бұрын-соңды мұндай зор болған емес. Бізге және біздің болашақ ұрпақтарымызға әсер ететін мәселелер бойынша бірігіп жұмыс істеу идеясы ең басты идея болуы керек. Халыққа бағдарланған ұстаным және саясаттың өзегіне адамды қою Үндістанның бірқатар күш-жігерін бағыттайды.
Сол сияқты, 2023 жылдың қыркүйегінде G20 саммитінде Жаһандық биоотын альянсын іске қосқан кезде, біздің күш-жігеріміз G20 елдерін, дамушы елдерді және халықаралық ұйымдарды технологияның озық тәжірибесі мен саясатын бөлісу үшін біріктіруге бағытталды.
Тағы бір айта кететін бастама - 120 елдің басын қосатын Халықаралық Күн Альянсы. Идея - күн энергиясы мен таза энергияны енгізуді ілгерілету және технологияларды, қаржыландыру мен тәжірибені ұжымдық пайдалану мен пайда үшін бөлісу.
Табиғи апаттарды басқару бойынша біз Шри-Ланкадағы соңғы циклондар мен Мьянмадағы жер сілкінісіне бірінші болып әрекет еттік. Түркия мен Ауғанстанға да көмек көрсеттік. Мен бұл мысалдарды әсіресе жаһандық оңтүстіктегі елдер арасындағы ынтымақтастық Үндістанның жетекші мантрасы болып қала беретінін көрсету үшін келтіріп отырмын.
Үндістан сондай-ақ БРИКС және ШЫҰ серіктес елдерімен инклюзивті өсу, климатқа төзімді іс-қимылдар және жасыл технологиялар саласында жұмыс істеп келеді. Бұл бастамалар біз үшін, болашақ ұрпағымыз үшін маңызды.
Заманауи күн тәртібі әлем халқының қалауын ескере отырып, баршаның күн тәртібіне айналуға тиіс. Барлығы тең дәрежеде қатыса алатын бұл күн тәртібі біздің қоғамдық дипломатия саласындағы күш-жігерімізге және Тұрақты даму мақсаттарының мазмұнына жақсы сәйкес келеді. Алға жылжыған сайын, Үндістанның даму саласындағы серіктестікке деген ұмтылысы маңызды болып қала береді.
Осыған ұқсас, біз жасанды интеллект (AI) дамуы үшін және оның инклюзивті, ашық және есеп беруі үшін сөйлестік. Біз 2026 жылдың ақпан айында Үндістан-АИ ықпал ету саммитін өткіземіз. Біз жасанды интеллекттің этикалық жауапкершілік пен есеп бере отырып, инклюзивті өсу мен әлеуметтік игілікті қалай ынталандыратыны туралы шынайы әңгіме жүргізгіміз келеді. Баршаға арналған жасанды интеллект, жастар мен әйелдер басқарған жасанды интеллект мәселелері күн тәртібіндегі басты мәселелердің бірі болып табылады.
Даму үшін деректер де маңызды. Біз деректерді дамуды қамтамасыз ету, денсаулық сақтау саласындағы білім беруді және Орнықты даму мақсаттарына сәйкес келетін қалалық қызметтерді жақсарту үшін тиімді пайдаландық. Алға жылжыған сайын ынтымақтастық пен алмасу Үндістанның амбициялары мен басымдықтарын айқындайды. Әйелдер басқаратын өсім біздің барлық күш-жігеріміздің маңызды факторы болып қала беретінін қосудың қажеті жоқ.
Өзбекстанның да бұл мәселелерге өте мұқият қарайтынын көріп отырмыз. Ол "жасыл дамуды" елдің тұрақты даму стратегиясының ажырамас бөлігі ретінде қабылдады және 2030 жылға қарай парниктік газдар шығарындыларын 35%-ға қысқарту, "Жасыл мекен" ұлттық жобасын іске асыру және 2030 жылға қарай тұрмыстық қалдықтардың 65%-дан астамын қайта өңдеу сияқты бірқатар бастамаларды қолға алды. Бұл бастамалардың барлығы Президент Шавкат Мирзиёевтің көреген басшылығымен жаһандық климаттық сын-тегеуріндерді шешуде шаралар қабылдауға, тәжірибе алмасуға және халықаралық қоғамдастықпен ынтымақтастық орнатуға деген берік ұмтылысты көрсетеді.
Самарқанд мемлекеттік университеті мен Үндістанның технологиялық институты, Рурки сияқты академиялық топтар мен университеттер ауыл шаруашылығы дақылдарының үлгілері, қоршаған орта мен климатқа төзімді егіншілік тәжірибелері туралы алмасуды бастағанын көру қуантады. Жас кәсіпкер халқы, өсіп келе жатқан экономикасы және тұрақты тәжірибелерге бейілділігі бар жаһандық оңтүстіктегі елдер ретінде Үндістан мен Өзбекстанның осы саладағы ынтымақтастығы аймақта және одан тыс жерлерде жасыл болашақты ілгерілетудің кілті болады.
Смита Пант ханымның мақаласы
Үндістанның Өзбекстандағы Елшісі
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
«Меҳмон» тобындағы келушілер бұл жарияланымға пікір қалдыра алмайды.
