Güneş ışığına alerjiniz olabilir mi? İnanması zor ama gerçek.

Güneş altında dinlenmek, birçok kişi için yaz mevsiminin en sevilen aktivitelerinden biridir. Ancak güneş ışığı herkes için faydalı değildir. Bazı insanlarda güneş ışınlarının etkisiyle ciltte kızarıklık, kaşıntı, kabarcıklar, döküntüler ve hatta lekeler oluşabilir. Bu durum, güneşte kalmaktan kaynaklanan basit bir yanık değil, tıbben "güneş alerjisi" olarak adlandırılan karmaşık bir bağışıklık tepkisidir.

Güneş alerjisi ne anlama gelir?
Güneş alerjisi, bağışıklık sisteminin çeşitli ultraviyole ışınlara karşı alışılmadık bir tepki vermesiyle ortaya çıkan durumları kapsayan genel bir terimdir. New York'ta görev yapan ve Amerikan Dermatoloji Akademisi üyesi olan dermatolog Dr. Debra Jaliman’a göre, güneş alerjisi sonucunda vücutta kızarık alanlar, kabarcıklar, kurdeşen veya kaşıntılı bölgeler gibi çeşitli cilt döküntüleri meydana gelebilir.

En yaygın türler: PMLE ve fotoalerjik reaksiyon
En sık görülen türlerden biri Polimorfik Işık Döküntüsü (PMLE)’dür. 2022 yılında Journal of the European Academy of Dermatology & Venereology dergisinde yayımlanan bir analize göre, dünya genelinde her 10 kişiden biri PMLE yaşayabilir. Bu durum özellikle Kuzey Yarımküre'de daha yaygındır ve genellikle genç kadınlarda başlar. PMLE genellikle güneşe çıktıktan iki saat içinde döküntü olarak kendini gösterir.

Bazen PMLE kalıtsal olabilir. Bu form tıpta Aktinik Prurigo olarak adlandırılır ve özellikle ABD’nin kuzey, güney ve orta bölgelerindeki yerli Amerikalılar arasında yaygındır. Belirtiler genellikle daha erken yaşta başlar ve klasik PMLE’ye göre daha ağır geçer.

Fotoalerjik döküntü — kozmetik ve ilaçlara tepki
Fotoalerjik döküntü, güneş ışığı ile bazı kimyasal maddelerin — örneğin kozmetikler veya ilaçların — etkileşimi sonucunda ortaya çıkan bir cilt hastalığıdır. Bu döküntü genellikle 1-2 gün içinde ortaya çıkar ve güneşe maruz kalmayan cilt bölgelerine bile yayılabilir. Bu durum her cilt tonunda görülebilir ancak açık tenlilerde daha sık rastlanır.

Dr. Jaliman’a göre bu tür alerjik reaksiyonlar bazı kremler, parfümler ve hatta limon suyu gibi doğal maddelerden sonra bile gelişebilir. Ayrıca tetrasiklin, siprofloksasin, hidroklorotiyazid ve izotretinoin gibi bazı ilaçlar da fotoalerjik reaksiyona neden olabilir.

Nadir fakat ciddi bir tür — güneş kurdeşeni
Güneş kurdeşeni (Solar urticaria) de güneş alerjisinin bir türüdür. Bu durum oldukça nadirdir ancak belirtileri hızlı ve şiddetlidir. Güneşe çıkar çıkmaz ciltte kurdeşen, kızarıklık ve kaşıntı oluşur. Sebebi hâlâ tam olarak bilinmemektedir.

Güneş alerjisi kimlerde gelişebilir?
En ilginci, güneş alerjisi herhangi bir kişide gelişebilir — daha önce böyle bir sorun yaşamamış ya da yıllardır aynı ilacı kullanan kişilerde bile. Dr. Jaliman bu konuda şöyle diyor:

“Örneğin, yıllardır aynı antibiyotiği kullanıyor olabilirsiniz ama bir gün ona karşı fotoalerjik reaksiyon gelişebilir. Şaşırtıcı olan, bu tür alerjik tepkilerin zamanla gelişebilmesidir.”

Ne gibi önlemler alınabilir?
Eğer güneş ışığına maruz kaldıktan sonra cildinizde döküntü, kaşıntı veya kızarıklık fark ederseniz, bir doktora başvurmanız gerekir. Dermatologlar teşhis için özel fototestler veya cilt analizleri uygular. Tedavi olarak güneş koruyucu kremler, antihistaminik ilaçlar ve bazı durumlarda steroidli kremler reçete edilir.

Korunma önerileri:
Güneşin tepeye çıktığı saatlerde değil, daha serin saatlerde dışarı çıkın.

SPF 30 veya üzeri güneş koruyucu kremler kullanın.

Uzun kollu giysiler ve geniş şapka takmayı alışkanlık haline getirin.

Fotoalerjik etkisi olabilecek ilaçları doktor tavsiyesi olmadan kullanmayın.

Cildinize süreceğiniz kozmetik ürünlerin içeriğini inceleyin.

Sonuç
Güneş ışınları bazı insanlar için sadece faydalı değil, aynı zamanda tehlikeli de olabilir. Güneş alerjisi, ciddiye alınması gereken fakat dikkatle kontrol altına alınabilecek bir durumdur. Eğer bu tür belirtiler sizde de varsa, kendinizi suçlamayın. Önemli olan, durumu doğru değerlendirip uzman yardımı almak ve gerekli tedbirleri almaktır.

Telegram’da «Zamin»i takip edin!