BYD qanday qilib Tesla, GM va Volkswagen’ni ortda qoldirdi?

So‘nggi yillarda elektromobil sanoati global avtomobil bozorida eng jadal o‘sayotgan segmentga aylandi. Tesla, General Motors (GM) va Volkswagen (VW) bu o‘zgarishning yetakchilari sifatida tanilgan edi. Ammo 2023-yildan boshlab bu tendentsiya sezilarli o‘zgardi — Xitoyning BYD (Build Your Dreams) kompaniyasi nafaqat mahalliy bozorda, balki global miqyosda ham ulkan yutuqlarga erishib, raqobatchilarini ortda qoldirdi. Bu maqolada BYD’ning muvaffaqiyati ortidagi asosiy omillarni ko‘rib chiqamiz.

1. Vertikal integratsiya: har bir bo‘g‘inni o‘z nazoratida saqlash

BYD elektromobillar ishlab chiqarishning deyarli barcha jarayonlarini ichki resurslar asosida tashkil qilgan. Bu degani: akkumulyator ishlab chiqarish, dvigatel tizimlari, elektron boshqaruv modullari — hammasi BYD’ning o‘z ichki infratuzilmasida amalga oshiriladi. Tesla ham akkumulyatorlar ishlab chiqaradi, biroq u Panasonic bilan hamkorlikka tayanadi. GM va VW esa ko‘pincha tashqi ta’minotchilarga bog‘liq.

BYD esa bu borada mustaqillikka erishgan. Ayniqsa, ularning LFP (litiy-temir-fosfat) akkumulyatorlari texnologiyasi arzonroq, xavfsizroq va uzoq umr ko‘rish muddati bilan ajralib turadi. Bu ularga tannarxni pasaytirish va narx bo‘yicha raqobatchilardan ustunlik olish imkonini berdi.

2. Keng mahsulot liniyasi va ommaviylik strategiyasi

Tesla yuqori segmentga yo‘naltirilgan — Model S, Model X kabi nisbatan qimmat avtomobillarni taklif etadi. BYD esa turli ijtimoiy qatlamlar uchun keng narx oralig‘ida elektromobil modellar ishlab chiqdi:

• Dolphin, Seagull kabi kirish darajasidagi shahar avtomobillari;
  
• Han, Tang kabi yuqori segment modellar;
  
• Tiklanadigan energiyaga moslashtirilgan tijorat avtomobillari.
  

Bu xilma-xillik ommaviy xaridor qatlamlarini o‘ziga jalb qildi. Ayniqsa, Seagull modeli 2024 yilda 11 000 dollardan kam narxda chiqarilib, bozorda inqilob yasadi.

3. Xitoy hukumati bilan sinxron rivojlanish

BYD Xitoy hukumatining elektromobil sektorini qo‘llab-quvvatlash siyosatidan samarali foydalandi. Soliq imtiyozlari, subsidiya dasturlari, mahalliy infratuzilmadagi ustuvorlik — bularning barchasi BYD’ga ishlab chiqarish hajmini tez oshirish imkonini berdi. VW va GM esa boshqa bozorlarda bunday hukumat ko‘magiga ega emas.

4. Eksport bo‘yicha agressiv strategiya

BYD o‘z mahsulotlarini faqat Xitoy bozorida emas, balki Janubi-Sharqiy Osiyo, Yaqin Sharq, Lotin Amerikasi va hatto Yevropa bozorlariga faol eksport qilmoqda. Kompaniya Tailand, Braziliya, Turkiya va boshqa davlatlarda zavodlar qurishni boshlab yuborgan. 2024 yilda Yevropa bozorida BYD ATTO 3 modeli eng ko‘p sotilgan 3 ta elektromobil qatoriga kirdi.

Boshqa yirik brendlar hali ham eksport bo‘yicha ehtiyotkorlik bilan harakat qilayotgan bir paytda, BYD global ekspansiyaga katta sarmoya kiritmoqda.

5. Innovatsion yondashuv va texnologik ustunlik

BYD nafaqat ishlab chiqarish hajmi, balki texnologik innovatsiyalar bo‘yicha ham oldinda bormoqda. Blade Battery texnologiyasi — bu xavfsizlik va zichlik bo‘yicha yangi bosqich. Shuningdek, kompaniya o‘zining DiPilot avtonom haydash tizimini ishlab chiqmoqda.

Tesla avtopilot borasida yetakchiligini saqlayotgan bo‘lsa-da, BYD’ning har bir avtomobilga AI yordamchi tizimlarini joriy qilishi raqobatda yangi bosqichni boshlab berdi.

Agar raqobatchilar global elektromobillar poygasida qatnashishda sustkashlik qilaversa, yaqin yillarda BYD nafaqat eng ko‘p elektromobil sotuvchi brend, balki avtomobil sanoatining yangi global lideri bo‘lib qolishi hech gap emas. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!