Ўзбекистон энергетика сектори Форс кўрфазидан миллиардлаб доллар жалб қилмоқда, чунки мамлакат 2030 йилга бориб электр энергиясининг 35 фоизини қайта тикланадиган манбалардан ишлаб чиқаришни режалаштирмоқда. Бу ҳақда Arabian gulf business insight маълумот берди.
Ўзбекистонда йилига ўртача 330 қуёшли кун бўлади ва қуёш энергетикаси салоҳияти жуда катта. Бу Саудияда жойлашган Аcwа Power ва БАА гиганти Masdar каби компанияларни мамлакатга катта сармоялар киритишга ундади.
Аcwа Power компаниясининг Ўзбекистон билан 2,5 миллиард долларлик сўнгги битимлари доирасида умумий қуввати 1,4 ГВт бўлган учта қуёш лойиҳаси ва 1,5 ГВт/соат қўшимча қувватни таклиф қилувчи учта аккумулятор энергиясини сақлаш тизимини ишлаб чиқилади.
Шартномалар компаниянинг декабрь ойида мамлакатда учта шамол электр станциясини қуриши ҳақидаги эълонидан сўнг тузилган.
Masdar, Тақа ва Mubadala каби GCCга асосланган бошқа компаниялар ҳам Ўзбекистон энергетика соҳасига сармоя киритишга келишган.
Халқаро қайта тикланадиган энергия агентлиги маълумотларига кўра, 2022 йилда қайта тикланадиган энергия манбаларининг деярли ярми Осиёда жойлашган.
Инвестицион имкониятлар
Халқаро корпорациялар ва инвесторлар билан алоқаларни мустаҳкамлаш мақсадида ташкил этилган Дубай Халқаро палатаси ҳам шу ҳафта “Янги уфқлар” деб номланган савдо миссияларининг биринчи босқичини ишга тушириш учун Тошкентни танлади.
Аcwа Power, шунингдек, яқинда мамлакатда яшил водород иншооти ва яшил аммиак пилот лойиҳасини ривожлантириш бўйича келишувларни имзолади ва бу Ўзбекистонни Саудия Арабистонидан кейин иккинчи йирик бозорга айлантирди.
Лойиҳалар Ўзбекистоннинг паст углеродли иқтисодиётга ўтиш, шунингдек, энергия манбаларини диверсификация қилиш бўйича мақсадларига эришишда муҳим рол ўйнайди.
Шунингдек, мамлакат йилига 16 миллион тонна CO2 эмиссиясини қоплашга ёрдам бериш учун 15 минг мВт қайта тикланадиган энергияни ишлаб чиқишни режалаштирмоқда.
Батарея энергиясини сақлаш тизимларини тармоққа киритиш орқали Ўзбекистон тез орада минтақадаги энг йирик омборларга эга бўлади. Бу эса қайта тикланувчи энергия манбаларини тарғиб қилиш билан бирга таъминотни барқарорлаштиришда ҳал қилувчи рол ўйнайди.
Энергетика лойиҳаларига жами 7,5 миллиард долларлик сармоявий мажбуриятларимиз билан биз Ўзбекистоннинг энергия диверсификацияси мақсадларига эришишда асосий ҳамкор бўлиб қолишга қатъий қарор қилдик, — деди Аcwа Power компанияси раиси Муҳаммад Абунайян.
Заводлар 2025—2026 йилларнинг учинчи чорагида тижорат мақсадларида фойдаланишга топширилиши кутилмоқда.
Глобал миқёсда Tadawul рўйхатига киритилган компаниянинг портфели инвестиция қиймати 68 миллиард доллардан ортиқ бўлган 68 та лойиҳани ўз ичига олади.
Сентябр ойида Тақа номи билан машҳур бўлган Mubadala Investment Company ва Аbu Dabi National Energy Company Ўзбекистондаги иккита газ билан ишлайдиган электр ишлаб чиқариш заводини хусусийлаштиришга сармоя киритиш бўйича келишувларни имзолади. Битим 2023 йилнинг иккинчи ярмида якунланиши кутилмоқда.
Бирлашган Араб Амирликларининг тоза энергия гиганти Masdar ҳам Марказий Осиёдаги қайта тикланадиган энергия манбалари бўйича энг йирик лойиҳа бўлган 500 мВт қувватга эга Зарафшон шамол лойиҳасини молиявий якунига етказганини айтди.
Савдо ислоҳотлари
Август ойида Саудия Арабистони ва Ўзбекистон ўртасида авиация, чорвачилик, қишлоқ хўжалиги, спорт, таълим, фан, оммавий ахборот воситалари, энергетика ва технология каби соҳалардаги имкониятларни ўрганиш учун умумий қиймати 12 миллиард доллардан ортиқ сармоявий битимлар имзоланган эди.
2022 йилнинг биринчи ярмида Ўзбекистон—Саудия Арабистони ўртасида товар айирбошлаш ҳажми 95 миллион долларга етди, 2021 йилда бу кўрсаткич 17 миллион доллар эди. Шундан сўнг йил охирида Тошкентда Ўзбекистон—Саудия Арабистони бизнес форуми бўлиб ўтди.
Жаҳон банки маълумотларига кўра, Украинадаги уруш оқибатларига қарамай, Ўзбекистон ялпи ички маҳсулоти 2022 йилда 5,3 фоизга ўсиши кутилган эди.
Ўрта муддатли истиқболга ижобий таъсир кўрсатди, чунки давом этаётган иқтисодий ислоҳотлар хусусий сектор томонидан ўсишни жонлантиришда давом этиши кутилмоқда.
Аммо самарадорлик ва иш ўринлари яратишни давом эттириш учун қўшимча ўзгаришлар керак, — дея қўшимча қилди Жаҳон банки тадқиқот эслатмасида.
Ўзбекистоннинг Дубай билан савдо айланмаси ҳам ўсиб бормоқда ва 2022 йилда икки бараварга ошиб, 500 доллардан ошди.
Ўтган ҳафтада Дубай халқаро палатаси Дубай ва Ўзбекистон компаниялари ўртасида ўзининг “Янги уфқлар” савдо миссияси доирасида 150 та учрашув ўтказганини маълум қилди. Бу учрашув келгуси ўн йил ичида Дубай ташқи савдосини 7 триллион долларга ошириш режаларини қўллаб-қувватлашга қаратилган.
Dubai Chambers президенти ва бош ижрочи директори Муҳаммад Лоотанинг айтишича, Марказий Осиё “ўзаро савдо учун катта ўсиш салоҳиятига эга”.
Ўзбекистон ушбу минтақадаги асосий стратегик ҳамкорларимиздан биридир. Биз биргаликда катта савдо ва инвестиция имкониятларини очишимиз мумкинлигига ишонамиз, — деди у.“Замин” янгиликларини “Одноклассники”да кузатиб боринг
