Дунё бўйича бир килограмм қовурилмаган гўштнинг ўртача нархи 2025 йил сентябр ойида 6,9 долларга (тахминан 88 000 сўм) етди, деб Tashkent Today хабар берди. Бу 1960 йилдан бери кузатилган энг юқори кўрсаткичдир. Ўзбекистонда эса гўшт нархи йиллик инфляция даражасидан уч баробар тез ўсди.
Гўшт нархи сўнгги тўрт ойдирки, муттасил ўсиб бормоқда. Йил давомида ўсиш 10% га яқинлашди. Асосий сабаб — чорвачиликда узоқ цикл (қарийб икки йил) ва ишлаб чиқариш ҳажмининг қисқариши. Шу билан бирга, қуйидаги омиллар ҳам таъсир кўрсатмоқда:
• Гўшт етиштиришдаги юқори харажатлар — ҳар бир килограмм учун тахминан 15 000 литр сув сарфланади.
• Қурғоқчилик ва иқлим ўзгариши туфайли емиш етишмаслиги.
• Савдо низолари ва етказиб бериш занжирларининг бузилиши.
• Ёқилғи нархининг ошиши логистика харажатларини кўпайтирмоқда.
• Европада чорва касалликларининг авж олиши.
• Пандемиядан сўнг гўшт истеъмолининг ошиши.
Гўшт истеъмолида говурма (говядина) улуши 24% ни ташкил этиб, парҳездаги товуқ гўшти (33%) ва чўчқа гўшти (36%)дан орқада. Мутаҳассислар говурма нархи кейинги 10–15 йилда яна ошиб, у “люкс маҳсулот”га айланиши мумкинлигини айтишмоқда.
Ўзбекистонда говурма нархи сентябр ойида суяксиз гўшт учун 25,2%, суякли гўшт учун эса 23,2% га ошди. Бу ҳолат қуйидаги сабаблар билан изоҳланмоқда:
1. Яйловлар етишмаслиги: чорва сонига нисбатан яйлов майдонлари кам. Илгари чорва учун фойдаланилган ерлар пахта ва ғалла майдонларига айлантирилган. Иқлим ўзгариши, сув танқислиги ва ўсимликлар кесилиши оқибатида ер деградацияси кучаймоқда.
2. Хусусий хўжаликларда қиммат озуқа: чорванинг катта қисми хусусий хўжаликларда етиштирилади. Озуқабоп дон, жмих ва шрот нархининг ўсиши, ер етишмаслиги ва айрим чекловлар туфайли озуқа танқислиги юзага келмоқда.
Ички бозордаги ўсиш фонида импорт ҳажми ҳам рекорд даражага етди. 2025 йил сентябр ойида Ўзбекистон 14,1 минг тонна говурма импорт қилди, умумий қиймати 62 миллион доллар (тахминан 792 миллиард сўм). Бир килограмм импорт гўштининг ўртача нархи 4,38 долларни (56 000 сўм) ташкил этди. Бу ўтган йилнинг шу давридаги 3,73 доллардан юқори кўрсаткичдир.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
