Президент Шавкат Мирзиёев 15 желтоқсанда капитал нарығын одан әрі тереңдетіп дамытуға және банк саласындағы халықаралық стандарттарды жедел енгізуге бағытталған тұсаукесермен танысты. Онда еліміздің қаржы жүйесін жаңа деңгейге көтеру, оны ашық, тұрақты және инвестициялар үшін тартымды ету мәселелері кеңінен талқыланды.
Мәліметтерге сәйкес, қазіргі уақытта айналыстағы бағалы қағаздардың жалпы нарықтық құны 275 триллион сумды құрайды. Биржада еркін айналымдағы бағалы қағаздардың көлемі 4 триллион сумға жетті. Бүгінгі таңда капитал нарығында 717 эмитент пен 77 кәсіби қатысушы жұмыс істейді. Бұл ретте саланың капиталдандыру деңгейі жалпы ішкі өнімге шаққанда небәрі 20 пайызды құрайтыны, бұл көрсеткіш әлемдік стандарттардан әлдеқайда төмен екені айтылды. Бұл нарықта әлі де толық пайдаланылмаған үлкен әлеует бар екенін көрсетеді.
Осыған байланысты жергілікті капитал нарығына кемінде 1 миллиард доллар көлемінде инвестиция тартуға бағытталған нақты шаралар талқыланды. Атап айтқанда, халықаралық стандарттар негізінде жергілікті және шетелдік қор биржаларында бағалы қағаздарды орналастыру - "дуалды листинг" практикасын енгізу ұсынылды. Сондай-ақ валюталық облигациялар, жаһандық депозитарлық қолхаттар, шетелдік бағалы қағаздар және биржалық инвестициялық қорлар сияқты жаңа қаржы құралдарын нарыққа шығару жоспарлары алға тартылды.
Презентацияда "реттеуші құмсалғыштар" деп аталатын арнайы құқықтық режимді кеңейту мәселесіне де ерекше назар аударылды. Осы механизм аясында құмсалғыш шарттарын тек бейрезиденттерге ғана емес, сонымен қатар резиденттерге де қолдану, шетелдік инвесторлар үшін оны мерзімсіз қолданылатын тәртіп ретінде белгілеу, сондай-ақ шетелдік компаниялардың акциялары мен облигацияларының ресми саудасына рұқсат беру ұсынылды. Бұл қадам шетелдік бағалы қағаздардың бейресми айналымын азайтуға қызмет ететіні айтылды.
Сондай-ақ жергілікті инвесторларды капитал нарығына кеңінен тарту бойынша бірқатар ұсыныстар талқыланды. Атап айтқанда, жергілікті компаниялар мен банктерге Ташкент қор биржасында шетел валютасында облигациялар шығаруға рұқсат беру арқылы сыртқы нарыққа шықпай-ақ валюталық ресурстарды тартуға мүмкіндіктер жасалады. Сонымен қатар, эмитенттерге өз капиталының көлемінен жоғары, қамтамасыз етілмеген облигациялар шығару мүмкіндігін беру арқылы облигациялар нарығын одан әрі кеңейтуге болатыны айтылды.
Капитал нарығында бақылау және реттеу жүйесін жетілдіру мәселелері де жеке қаралды. Ұлттық заңдылықты Бағалы қағаздар комиссиялары халықаралық ұйымының талаптарына бейімдеу, реттеушінің өкілеттіктерін күшейту және кәсіби қатысушылар үшін жарғылық капиталға қойылатын талаптарды кезең-кезеңімен арттыру жоспарлары ұсынылды.
Банк саласындағы реформаларға тоқтала келе, соңғы жеті жылда коммерциялық банктердің активтері 5,3 есеге өсіп, 877 триллион сумнан асқаны айтылды. Елімізде жұмыс істейтін банктердің саны 35-ке жетті, 2017 жылдан бері Өзбекстан нарығына 3 шетелдік банк кірді.
Сондай-ақ Өзбекстан алғаш рет Халықаралық валюта қоры мен Дүниежүзілік банктің Қаржы секторын бағалау бағдарламасына қатысты. Бұл үдерісте банктік бақылау, тәуекелдерді басқару, төлем жүйелері, макропруденциалды саясат және дағдарысқа қарсы басқару сияқты маңызды бағыттар терең талданды.
Бағалау нәтижелеріне сүйене отырып, келесі жылы елдің қаржы секторын Базель комитетінің тиімді банктік бақылау бойынша 29 негізгі қағидатына толық бейімдеу жоспарлануда. Осы мақсатта барлық коммерциялық банктерде қаржылық есептілікті халықаралық стандарттар негізінде жүргізу, Базель III талаптарын енгізу және Үкімет пен Орталық банктің қатысуымен Қаржылық тұрақтылық кеңесін құру міндеттері белгіленді.
Мемлекет басшысы капитал нарығы мен банк саласындағы реформалар экономиканы тұрақты қаржыландыруда, жеке сектордың үлесін арттыруда және халықаралық инвестицияларды белсенді тартуда шешуші рөл атқаратынын атап өтті. Осыған байланысты жауапты тұлғаларға белгіленген міндеттерді уақытылы және сапалы орындау бойынша нақты тапсырмалар берілді.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
«Меҳмон» тобындағы келушілер бұл жарияланымға пікір қалдыра алмайды.
