Өзбекстан Норвегияның Шпицберген архипелагында орналасқан әлемдегі ең танымал тұқым сақтау орталығы - "Қиямет күні қоймасына" өзінің бағалы ауыл шаруашылығы тұқымдарын тапсырды, деп хабарлады Ауыл шаруашылығы министрлігі.
Бұл бастама ғылыми тұрғыдан маңызды ғана емес, сонымен қатар ұлттық егіншілік мұрасын сақтау жолындағы үлкен қадам ретінде бағалануда. Осылайша Өзбекстан Арктика мұздықтарының түбінде орналасқан Дүниежүзілік тұқым қоймасында өз ізін қалдырған Орталық Азиядағы алғашқы елдердің бірі болды.
Айтуынша, қоймаға жіберілген үлгілер жиынтығына қарбыз, қауын, қызанақ, бұрыш, сәбіз, пияз, баклажан және тағы 20-дан астам жергілікті дақыл сорттары енгізілген. Олардың арасында "Қайрақтош" бидай сортының ерекше маңызы бар екені айтылады. Бұл тұқымдар тек ғылыми зерттеулерде ғана емес, болашақта азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуде де баға жетпес маңызға ие болады.
Бұл жоба Өзбекстан Ауыл шаруашылығы министрлігі, Өсімдіктердің генетикалық ресурстары ғылыми-зерттеу институты, БҰҰ-ның Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (FAO) және Солтүстік генетикалық ресурстар орталығымен (NordGen) ынтымақтастықта жүзеге асырылды. Ұйымдар осы үдеріс арқылы елдің ауыл шаруашылығы дақылдарының генетикалық әртүрлілігін сақтауды, ұлттық генофондты нығайтуды және халықаралық деңгейде азық-түлік тұрақтылығын қамтамасыз етуді мақсат етеді.
Шпицберген архипелагында орналасқан "Қиямет күні қоймасы" әлемдегі ең қауіпсіз тұқым қоймасы ретінде танымал. Ол Арктика мәңгі мұздық аймағында салынған, температура үнемі минус 18 градуста сақталады. Бұл жағдай тұқымдарды жүздеген жылдар бойы табиғи күйінде сақтауға мүмкіндік береді.
Қазіргі таңда мұнда 1,1 миллионнан астам түрлі тұқым үлгілері бар. Ғалымдардың пікірінше, мұндай жүйе табиғи апаттар, қақтығыстар немесе экономикалық дағдарыстар салдарынан өсімдік түрлерінің жойылу қаупін күрт азайтады.
"Қиямет күні қоймасы" Норвегия үкіметі, Crop Trust және NordGen ұйымдары арасындағы үшжақты келісім негізінде басқарылады. Оған әлемнің мыңдаған ғылыми орталықтары өз дақылдарын тапсырып келеді.
Өзбекстанның бұл қадамы ұлттық агроөнеркәсіп саласын халықаралық деңгейде таныту, ғылыми әлеуетті көрсету және болашақ ұрпақ үшін азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету жолындағы маңызды қадам ретінде танылуда.
Бұл оқиға өзбек егіншілігінің тарихи тамыры ғана емес, әлемдік деңгейде құнды бай биогендік мұрасы бар екенін тағы да дәлелдейді.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
