Alerji – günümüzde en yaygın sağlık sorunlarından biri. Dünya nüfusunun her beş kişisinden biri alerjiden muzdarip.
Fakat çoğu kişi kaşıntı, burun akıntısı veya aniden oluşan halsizliğin asıl nedenini bilmez. Bu yazıda alerjinin nasıl tespit edileceği, nedenlerinin nasıl anlaşılacağı ve sağlığa zarar vermeden nasıl tedavi edileceği konularını ele alacağız.
Alerji – insan vücudunun zararsız bir maddeye karşı gösterdiği özel bir tepkidir. Bazı insanlarda alerjenle temasta hiçbir sorun yaşanmazken, bazılarında ise birkaç dakika içinde göz sulanması, öksürük veya burun akıntısı ortaya çıkar.
Bu durum, bağışıklık sisteminin toz, tüy, yiyecek gibi zararsız partikülleri tehdit olarak algılamasından kaynaklanır. Bağışıklık sisteminin bu tür reaksiyonunda histamin salgılaması, alerji belirtilerini – kaşıntı, burun akıntısı, şişlik veya döküntüleri – ortaya çıkarır.
Alerjinin gelişiminde genetik miras önemli rol oynar. Ebeveynlerden biri alerjikse, çocukta alerji riski neredeyse iki katına çıkar.
Bir diğer faktör ise dış ortam: stres, kirli hava, uyku eksikliği, yanlış beslenme ve kronik hastalıklar da alerjinin ortaya çıkmasına etki eder. Bazen alerji stres veya soğuk gibi beklenmedik etkenlere de bağlı olabilir.
Örneğin, yoğun duygular nedeniyle ciltte döküntüler oluşabilir ya da soğuk havada kaşıntı ve kızarıklık gözlenebilir. Bu, vücudun kendini uyarı biçimidir.
Alerjiyle mücadelede onu göz ardı etmemek önemlidir. Eğer semptomlar tekrarlıyorsa, doktora başvurmak gerekir.
Yalnızca bir uzman alerjinin kesin nedenini belirleyip, zararsız bir tedavi yöntemi önerebilir. Alerji belirtilerini tespit etmek için genel semptomlara dikkat etmek gerekir: kaşıntı, cilt döküntüsü, burun akıntısı, öksürük, göz yaşarması ve halsizlik.
Bazen ciltte kızarıklık, kuruluk ve dudak veya göz kapaklarında şişlik görülür. Ağır vakalarda nefes darlığı gelişebilir.
Alerjinin farklı türleri vardır. Cilt alerjisi, kırmızı lekeler, döküntü ve kaşıntı ile kendini gösterir.
Bu durum genellikle temizlik ürünleri, kozmetik veya metal takılarla temas sonrası ortaya çıkar. Gıda alerjisi ise süt, yumurta, kuruyemiş, balık, çikolata ve narenciye gibi gıdalara karşı gelişen reaksiyonlarla kendini belli eder.
Bu belirtilerin önlenmesi için alerjenlerin tespit edilmesi ve etkisinin azaltılması gerekir. Alerjiyi teşhis etmek için doktorlar çeşitli tahliller yapar.
En yaygın yöntem – deri testleridir; bu yöntemde alerjen maddelerin mikro dozları cilde sürülür. Ayrıca, kan testi ile vücudun alerjenlere ne kadar hassas olduğu belirlenir.
Gıda alerjisi tespitinde ise diyet testi uygulanır. Modern tıp alerjiyi tedavi etmek için çeşitli yöntemler kullanır.
Öncelikle alerjenle teması azaltmak gerekir. Örneğin, evde tozu azaltmak, yastıkları sentetik malzemelerle değiştirmek ve sık sık nemli temizlik yapmak tavsiye edilir.
Alerji semptomlarını hafifletmek için antihistaminik ilaçlar kullanılır. Ağır vakalarda hormonal ilaçlar önerilir ancak bunlar sadece doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Alerjiyle mücadelede en önemli adım – immünoterapidir. Bu yöntem, vücudu alerjenlere yavaş yavaş alıştırarak uzun vadeli sonuç sağlar.
Ayrıca sağlıklı yaşam tarzı, doğru beslenme ve düzenli fiziksel aktivite alerji belirtilerini azaltmaya yardımcı olur. Herhangi bir semptomda doktora başvurmayı unutmayın, çünkü kendi kendine tedavi sağlık için tehlikeli olabilir.
