Uzum Ўзбекистоннинг халқаро биржаларда акцияларини жойлаштирган биринчи ташкилотларидан бирига айланиши мумкин. Reuters агентлиги хабарга кўра, жойлаштириш Лондонда амалга оширилиши мумкин.
Компания бу имкониятни ўрганаётганини тасдиқлади, бироқ гап фақат Лондондаги биржа ҳақида эмаслигини таъкидлади. Экспертлар Uzum'нинг имкониятларини ва бу жараённинг Ўзбекистон иқтисодиёти учун аҳамиятини таҳлил қилишди.
Uzum Ўзбекистоннинг энг йирик рақамли экотизимидир. У банк, молиявий технологиялар, бозор майдони (маркетплейс) ва етказиб бериш хизматларини бирлаштиради.
Компания 2022 йилда фаол ривожланишни бошлаган ва уч йил ичида онлайн иқтисодиётнинг асосий йўналишларини қамраб олган тизимни яратишга муваффақ бўлган. Avesta Investment Group компаниясининг инвестицион банк фаолияти директори Дмитрий Аббасовнинг сўзларига кўра, Uzum ҳақиқатан ҳам биринчи тўлиқ Ўзбекистонлик “бир шохли” компанияга айланган.
Компаниянинг қиймати тахминан 1,5 миллиард долларни ташкил этади, бу охирги инвестиция раундига асосланган. Бизнес тез суръатларда ўсишда давом этмоқда: уч йил ичида Uzum бозор майдони, молиявий технологиялар, логистика, етказиб бериш ва банк ечимларини ўз ичига олган кенг қамровли экотизимни яратди.
Бу ҳатто халқаро стандартлар бўйича ҳам катта ютуқдир. 2024 йилда Uzum экотизими 100 миллион доллардан ортиқ инвестиция жалб қилди ва компания қиймати 1 миллиард доллардан ошди.
Асосий инвестор FinSight Ventures венчур фонди бўлиб, Xanara Investment Management ва компаниянинг юқори менежменти ҳам қатнашди. 2025 йилда эса Uzum Tencent Holdings Ltd ва VR Capital фондидан қўшимча 70 миллион доллар инвестиция жалб қилди, бу экотизимнинг халқаро инвесторлар учун қизиқишини янада мустаҳкамлади.
IPO — акцияларни биржада жойлаштириш орқали акциядорлик капиталини жалб қилиш жараёнидир. Бу жараён орқали компания қарз олиш ўрнига акциядорлик маблағларини жалб қилади ва инвесторларга компания улушларини таклиф этади.
Халқаро биржаларнинг танланиши тасодифий эмас: бу глобал институционал инвесторлар эътиборини тортиш, шаффофлик ва обрў-эътиборни оширишни англатади. Silk Capital директорлар кенгаши аъзоси Камолиддин Талиповнинг фикрига кўра, ўзбек компанияларининг халқаро биржаларга чиқиши ижобий жараёндир.
Бу орқали жаҳон Ўзбекистон ҳақида билиб олади ва мамлакатнинг имижини оширади. Шу билан бирга, бошқа компаниялар ҳам IPO орқали қисман хусусийлаштиришни амалга ошириш имкониятига эга бўлади.
Талипов халқаро биржалар улкан молиявий ресурсларга йўл очишини таъкидлайди: “Акциялар деярли чексиз муддатли ресурсларни тақдим этади ва барқарор ўсиш учун мустаҳкам пойдевор яратади.” Uzum'нинг IPO жараёни нафақат компания учун, балки бутун бозор учун янги йўналиш очиб беради. Экспертларнинг фикрига кўра, халқаро инвесторлар Ўзбекистонга тобора қизиқиш билдирмоқда.
Дмитрий Аббасовнинг сўзларига кўра, хорижий мижозлардан, хусусан, фондлар ва хусусий инвесторлар томонидан облигациялар ва акцияларга қизиқиш ортиб бормоқда. Бу давлатнинг фаол позицияси билан боғлиқ: катта иқтисодий форумлар, инвестицион учрашувлар ва шаффофлик сиёсати халқаро инвесторларнинг ишончини оширмоқда.
IPO Uzum учун босқичма-босқич ўсишнинг навбатдаги қадами бўлиб, бошқа компаниялар учун ҳам benchmark вазифасини бажаради. Шу билан бирга, халқаро инвесторлар Ўзбекистоннинг бошқа соҳаларига, хусусан, молиявий сектор, қайта тикланадиган энергетика ва инфратузилма лойиҳаларига ҳам эътибор қаратмоқда.
Келгуси йилларда эса энергетика, транспорт ва тоғ-кон саноати каби соҳаларда халқаро IPOлар амалга оширилиши кутилмоқда.
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
