50 yaşından büyükler neden yarı hazır ürünleri tüketmemelidir?

Bugün sosis, salam, tütsülenmiş et ve dondurulmuş yarı hazır yemeklerin vücuda nasıl zarar verebileceğini ve neden elli yaşından sonra (hatta ondan önce bile!) bunlardan vazgeçmeniz gerektiğini tartışıyoruz.

İşlenmiş et nedir?

Yağsız et kesinlikle faydalıdır. Hindi ve tavuk eti, yüksek proteinli lezzetli ve sağlıklı yemekler hazırlamak için mükemmel bir seçenektir. Ancak et, derisiyle birlikte endüstriyel kıyma makinesinden birkaç kez geçirilmiş, yoğun tuzlanmış, baharatlarla tatlandırılmış ve paketlenmişse, bu tür ürünlerden neredeyse hiçbir fayda yoktur, aksine sağlığa zarar verir.

Hangi ürünlerden bahsediyoruz?

İşte birkaç örnek:

• Sosis;
• Salam;
• Tütsülenmiş et;
• Konserve et.

Bu tür ürünler neden zararlıdır?

İstatistiklere göre, diyetinde işlenmiş gıdalar fazla olan kişilerin sağlıklı yaşam tarzı benimseme olasılığı daha düşüktür. Bu kişiler daha az taze meyve ve sebze tüketir.

Bazı ürünlerin zararları ve faydaları üzerine araştırma yapan bilim insanları, daha kesin sonuçlar elde etmek için bu faktörleri dikkate almaya çalışırlar. Bir dizi çalışma, işlenmiş et ürünlerinin sık tüketilmesinin kronik hastalıkların gelişme riskini artırdığını göstermiştir.

Bunlar şunları içerir:

• Yüksek tansiyon;
• Kardiyovasküler hastalıklar;
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH);
• Bağırsak ve mide kanseri.

Nitratların önemi nedir?

Nitratlar kendi başlarına tehlikeli değildir. Ancak bazıları gıdada (veya vücutta) nitrite, bazıları ise kanserojen nitrozo bileşiklerine dönüşebilir.

Etin kırmızı rengini korumak, tadının değişmesini önlemek ve saklama sırasında bozulmayı engellemek için et ürünlerine az miktarda nitrit eklenir.

Genel olarak, burada korkulacak bir şey yoktur — salam içindeki bir tutam nitrit, gıda zehirlenmesinden daha iyidir.

Nitrite dönüşen nitrozo bileşikleri kanserojen etkili olabilir.

Nitrozaminlerin olası kaynakları:

• İşlenmiş et ürünleri;
• Standartlara uymayan içme suyu;
• Tütün dumanı;
• Tuzlanmış sebzeler.

Gıdalarda nitrozaminler, özellikle işlenmiş et ürünleri yüksek sıcaklığa (130 derece üzeri) maruz kaldığında, örneğin salam kızartıldığında oluşur.

Neden tütsülenmiş et zararlıdır?

Eti tütsüleyerek pişirmek, onu daha uzun süre saklamanın en eski yöntemlerinden biridir, bu yüzden çoğumuz etteki bu koku ve tadı severiz.

Ancak tütsüleme işlemi, polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) gibi potansiyel zararlı maddeler üretir. Bu maddeler, organik hammaddeler — kömür, odun, tütün, gıda ve diğerlerinin yakılması sırasında oluşan bileşiklerdir. Zararlı maddeler, dumanla tütsülenmiş ürünlerin yüzeyine ve açık ateşte, ızgarada veya fırında pişirilen ete bulaşır.

Araştırmalar, polisiklik aromatik hidrokarbonların bir kısmının sağlığa zarar verebileceğini, kanser riskini artırabileceğini göstermektedir.

Ayrıca, et veya balığın yüksek sıcaklıkta pişirilmesi heterosiklik aminlerin (HA) oluşmasına yol açar. Bu şekilde hazırlanan yemeklerin tüketimi kalın bağırsak ve meme kanseri riskini artırabilir. Bu nedenle eti düşük sıcaklıkta veya buharda pişirmeyi tercih etmek ve yanmış etten kaçınmak gerekir.

Tuzun tehlikesi ne kadar büyüktür?

Neredeyse tüm et ürünleri tuzla doyurulur — bu onları sadece lezzetli yapmakla kalmaz, aynı zamanda koruyucu olarak da işlev görür.

Tuzla ilgili sorun, birkaç araştırmanın gösterdiği gibi, sodyum açısından zengin diyetin mide kanseri riskini artırmasıdır. Bilim insanları, tuzun Helicobacter pylori bakterilerinin çoğalmasını artırabileceğini belirlemiştir. Bu bakteri mide ülserine neden olur ve bu da kanser için bir risk faktörüdür.

İşlenmiş gıdalardaki yağlar neden zararlıdır?

Şarküteri etleri genellikle çok yağlıdır (bu onları lezzetli yapar), ancak bu yağların neredeyse tamamı doymuş yağdır ve obezite ile kalp hastalıklarına yol açar. Çeşitli doymuş yağ kaynakları, salam ve diğer ürünlerin hacmini artırmak ve maliyeti düşürmek için eklenir.

Dondurulmuş gıdalar hakkında ne söylenebilir?

Dondurulmuş mantı — eğer sıradan malzemelerle hazırlanmış ve gereksiz katkılar eklenmemişse, harika bir yemektir. Ne yazık ki, marketten alınan bu tür dondurulmuş yarı hazır yemeklerin içinde yüksek miktarda tuz, doymuş yağ, fazla şeker ve nişasta olup olmadığını kesin olarak bilemezsiniz.

Bu durumda zaman tasarrufu sağlamak sağlığa giderek daha fazla zarar vermeye başlar. Bu yüzden lezzetli ve sağlıklı yemekleri kendiniz hazırlamaya zaman ayırın ve dondurun.

Uzun yıllar sağlıklı kalmak için sebze, meyve, tahıl, yağsız et ve yağlı balıklardan oluşan bir diyete uymak gerekir. Elbette, hayatın temposu her zaman her gün yemek pişirmeye izin vermez. Bu durumda konserve ve dondurulmuş gıdalar yardımcı olur. Ancak akıllıca seçim yapın — “tushonka” yerine konserve balık, mantı yerine dondurulmuş meyveler ve daha az tuzla paketlenmiş sebzeler (örneğin fasulye) gibi.

Шухрат Раззаков

«ZAMIN.UZ» Editörü