Кўчмас мулк бозорида ноқонуний қурилишларни аниқлаш ва уларга чек қўйиш жараёни соҳа ривожига икки хил — ҳам салбий, ҳам ижобий таъсир кўрсатади. Бир томондан, бундай ҳолатлар кўпайиши харидорларда ишонч пасайишига ва бозорга нисбатан эҳтиёткорлик пайдо бўлишига олиб келади. Натижада, нафақат янги иш бошлаган, балки кўп йиллик тажрибага эга йирик компаниялар ҳам шубҳа остида қолиши мумкин.
Хавфсизлик ва шаффофлик йўлида
Бироқ, бу жараённинг ижобий томони анча салмоқлидир. Ноқонуний объектларни тизимли равишда назорат қилиш бозор хавфсизлигини таъминлайди ва келажакда юзага келиши мумкин бўлган нохуш ҳолатларнинг олдини олади. Бундай ёндашув соҳада шаффофликни оширади:
- Ҳалол қурувчилар қонун ва қоидаларга қатъий амал қилишга ўтади;
- Харидорлар эса ўз маблағларини тикишдан олдин объектларни синчиклаб ўрганишни бошлайди.
Якунда, қонуний асосда қурилган уй-жойларга бўлган ишонч ортиб, кўчмас мулк бозори барқарор ва соғлом кўринишга келади.
Қурувчини қандай текшириш керак?
Янги хонадон сотиб олишни режалаштирган ҳар бир фуқаро қуйидаги жиҳатларга алоҳида эътибор қаратиши зарур:
1. Компания нуфузи ва тажрибаси: Қурувчи бозорда неча йилдан бери фаолият юритмоқда? У аввал нечта лойиҳани муваффақиятли якунлаб, фойдаланишга топширган?
2. Қурилишга рухсатнома (РҚС): Бу энг муҳим ҳужжат бўлиб, қурилишнинг қонунийлигини тасдиқлайди. Менежерлардан рухсатноманинг асл нусхасини ёки тасдиқланган кўчирмасини сўранг ва унинг амал қилиш муддатини текширинг.
3. Объект паспорти: Одатда қурилиш майдонининг кириш қисмида жойлаштириладиган бу тахтада лойиҳа, муддатлар ва ижрочи ҳақида батафсил маълумотлар бўлиши шарт.
4. Ер участкасининг мақоми: Қурувчи ерга эгалик қилиш ёки ижара ҳуқуқини тасдиқловчи тегишли ҳужжатларни тақдим этиши лозим.
Ҳуқуқий ҳимоя ва янги механизмлар
Кўчмас мулк бозорини "тозалаш" фақат давлат назорати билан чекланиб қолмаслиги керак. Бунда харидорларнинг ҳуқуқий билимлари ва замонавий ҳимоя воситалари муҳим роль ўйнайди:
- Эскроу-ҳисоб рақамлари: Бу тизимни кенг жорий этиш харидорлар маблағини қурилиш якунлангунга қадар банкда хавфсиз сақланишини таъминлайди. Агар қурувчи ўз мажбуриятларини бажармаса, маблағлар харидорга қайтарилади.
- Қурувчилар рейтинги: Ҳалол ва масъулиятли компаниялар рейтингини юритиш харидорларга тўғри танлов қилишда кўмак беради.
- Рақамли платформалар: Фуқаролар онлайн тарзда объектнинг қонунийлигини бир неча сония ичида текширишлари учун очиқ ва қулай маълумотлар базасини яратиш лозим.
Ушбу комплекс чоралар натижасида соҳада ноқонуний қурилишлар хавфи камаяди ва аҳолининг қурувчиларга бўлган ишончи янги босқичга кўтарилади.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
