Jigar saratoniga xos e’tiborsiz qoldirib bo‘lmaydigan belgilar

^{Foto: Pinterest}
Jigar saratoni birlamchi va metastatik hisoblanadi. Birinchi holda jigar shishi odatda sirroz kasalligi fonida paydo bo‘ladi. Ikkinchidan, kasallik boshqa organlarning saraton metastazlari kirib borishi bilan yuzaga keladi.

Dastlabki bosqichlarda kasallik belgilari sezilmaydi. Faqat rivojlangan shaklda quyidagi alomatlarning ba’zilari paydo bo‘ladi.

Sariqlik
Odamlarda jigar o‘smalari tufayli bilirubin pigmentining metabolizmi buziladi, uning bir qismi qonga o‘tadi. Shuning uchun ko‘z va terining oqlari sarg‘ayadi. Bundan tashqari, bilirubin epidermisdagi nerv uchlarini bezovta qilib, qattiq qichishishga olib keladi.

Ovqat hazm qilish muammolari
Jigar saratoni bilan kasallangan odam ba’zida ko‘ngil aynishi, qayt qilish yoki ovqat hazm qilish muammosini boshdan kechiradi. Ovqatlanish paytida to‘yinganlik hissi odatdagidan ancha oldin paydo bo‘ladi. Bu hislar jigar shishishi va oshqozonga bosim bilan bog‘liq.

Vazn kamayishi
Ko‘p odamlar hech qanday sababsiz vazn yo‘qotadi. Buning sababi shundaki, jigar glyukoza, yog‘lar va oqsil sintezida ishtirok etadi va agar organ funksiyasi buzilgan bo‘lsa, bu moddalar to‘g‘ri so‘rilmaydi. Shuningdek, erta to‘yinganlik hissi tufayli odam kerak bo‘lgandan kamroq ovqat yeyishi mumkin, bu ham vazn kamayishiga olib keladi.

Doimiy charchoq
Bu metabolizmning o‘zgarishi bilan bog‘liq. Odam tez charchaganini yoki grippga chalinganini his qilishi mumkin.

Teri yuzasida ko‘karishlar
Odatda jigar qon ivishida ishtirok etadigan oqsil va K vitaminini sintez qiladi. Saraton kasalligida funksiya buziladi, bu esa organizmda qon ketishini osonlashtiradi. Ko‘karishlar aniq sababsiz yoki birozgina tashqi ta’sir natijasida paydo bo‘lishi mumkin.

Jigarning kattalashishi va qovurg‘alar ostidagi og‘riq
O‘sayotgan o‘sma jigarni cho‘zadi, u kattalashadi va uning bir qismi qovurg‘alar ostidan siqib chiqadi. Natijada o‘ng tomonda to‘liqlik yoki og‘riq hissi paydo bo‘ladi.

O‘ng kurak osti yoki belda og‘riq
O‘sma tufayli shishgan jigar yaqin atrofdagi nervlarga ta’sir o‘tkazadi, shuning uchun kurak osti yoki belning orqa qismida og‘riq paydo bo‘lishi mumkin.

Qorin bo‘shlig‘ining kattalashishi
Bu assit yoki suyuqlik to‘planishi bilan bog‘liq bo‘lib, qorinning kattalashuvi yuzaga keladi. Uning ikkita sababi bor:

• Jigarning odatda qonda suvni ushlab turadigan oqsil albumin sintezi kamayadi;
  
• Jigardan vena orqali qon chiqishi qiyinlashadi, shuning uchun suyuqlikning bir qismi tomirlardan chiqib ketadi.

Qorin terisidagi tomirlar
Shifokorlar bu alomatni «meduza boshi» deb ataydi. Bu jigar o‘smasi qonning harakatiga to‘sqinlik qilishi sababli paydo bo‘ladi, shuning uchun u qorin terisi ostida joylashgan tomirlar orqali oqadi. Bu ularning kengayishiga va yaqqol ko‘rinishiga olib keladi.

Gormonal anomaliyalar

• Jigar o‘smalari ko‘pincha tananing qolgan qismi va turli moddalar almashinuviga ta’sir etuvchi gormonlar ishlab chiqaradi. Bu quyidagi qoidabuzarliklarning paydo bo‘lishiga olib kelishi mumkin;
  
• Qonda kalsiy miqdorining oshishi. Vaziyat ko‘ngil aynishi, xotiraning susayishi, ich qotishi, mushaklarning kuchsizligi bilan kechadi;
  
• Glyukoza miqdorining yetishmasligi charchoq va hushdan ketishga olib keladi;
  
• Qondagi qizil qon hujayralari darajasining oshishi, bu odamni qizarishga olib kelishi mumkin;
  
• Yuqori xolesterin.

Taloqning kattalashishi
Jigarda qon oqimi buzilishi va qizil qon tanachalari sonining ko‘payishi tufayli ba’zi odamlarda taloq kengayishi mumkin. U yonidagi organlarga, masalan, oshqozonga bosim o‘tkazadi va ovqat hazm qilishni buzadi.

Agar jigar saratoni belgilari kuzatilsa, nima qilish kerak?
Bu alomatlar har doim ham saraton kasalligini ko‘rsatmaydi. Ammo har ehtimolga qarshi, terapevtga murojaat qilish kerak. U tekshiruvni tayinlaydi. Bu qorin bo‘shlig‘i ultratovush tekshiruvi, biokimyoviy qon tekshiruvi va saraton kasalligiga shubha bo‘lsa, jigar biopsiyasi bo‘lishi mumkin. Shundagina shifokor davolanishni tavsiya qiladi. Ba’zida kimyo terapiya yoki hatto organ transplantatsiyasi ham amalga oshiriladi. “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring