Никоҳлар камаймоқда, ажралишлар эса рекорд даражада ўсмоқда

Ўзбекистондаги оилавий муносабатлар борасида сўнгги маълумотлар жиддий мулоҳаза уйғотмоқда. 2025 йилнинг биринчи ярмида, яъни январдан июнгача бўлган даврда мамлакат бўйича 95 минг 300 та никоҳ расман қайд этилди. Бу ўтган йилнинг худди шу давридаги кўрсаткичдан 2100 тага кам.

Бу рақамлар фонида янада хавотирли факт кузатилмоқда — ажралишлар сони ортиб бормоқда. Жорий йилнинг олти ойида 23 минг 300 та оила расман пароканда бўлган. Бу эса ўтган йилга нисбатан 800 тага кўп. Яъни, никоҳлар камаймоқда, аммо ажралишлар тобора кўпаймоқда.

Мутахассислар бу тенденцияни турлича изоҳлашмоқда. Кимдир буни ижтимоий-иқтисодий қийинчиликлар билан боғласа, бошқалар замонавий жамиятдаги ўзгарувчан қарашлар, мустақилликка интилиш ва шахсий ҳаётга талабчанликнинг ортиши билан изоҳлашмоқда.

Айниқса, бу ҳолат Тошкент шаҳрида яққол кўзга ташланмоқда. Миллий менталитетда оила муқаддас саналса-да, пойтахтдаги баъзи жуфтликлар турмуш қуришга шошилмаяпти. Қурилган никоҳларнинг эса анча қисми қисқа муддат ичида тарқалмоқда.

Психолог ва социологларнинг таъкидлашича, кўплаб жуфтликлар тўғри танлов қилмасдан никоҳга киришади. Бу эса кейинчалик ўзаро тушунмовчиликлар ва муҳокамаларни келтириб чиқаради. Мураккаб турмуш шароити, ишсизлик, уй-жой муаммоси ҳам ажралишлар сонига таъсир қилувчи асосий омиллар сифатида тилга олинмоқда.

Айни пайтда, айрим мутахассислар бундай кескин кўрсаткичларни ёмонлик деб эмас, балки жамиятдаги психологик соғломлашувнинг бир белгиси сифатида баҳолашмоқда. Уларга кўра, “носоғлом муносабатда яшашдан кўра, ҳалол ажрашиш яхшироқ” деган қараш кенг тарқалаётгани — шахсий қадриятларга бўлган ҳурматнинг белгисидир.

Шу билан бирга, давлат ташкилотлари томонидан ажралишларни олдини олиш мақсадида турли лойиҳалар амалга оширилмоқда. Тошкентда яқинда жамиятдаги стресс ва муносабатлардаги тушунмовчиликларни ҳал этиш учун психофизиологик ёндашув асосида маслаҳат марказлари ташкил этилди. У ерда оилаларга профессионал ёрдам кўрсатилади, муносабатлар кучайтирилади.

Қонунчиликда ҳам ўзгаришлар кузатиляпти. Энди айрим ҳолатларда, масалан, оилавий зўравонликка дуч келганда, суд орқали никоҳни тезкор равишда бекор қилиш имкони пайдо бўлди. Бу эса аёллар ва болалар хавфсизлигини таъминлаш мақсадида амалга оширилган муҳим қадамлардан бири ҳисобланади.

Хулоса қилиб айтганда, никоҳ ва ажралишлар сонидаги тафовут нафақат шахсий танлов, балки бутун жамиятдаги ўзгаришларни акс эттирмоқда. Махсус тайёргарликсиз оила қуриш, ўзаро ҳурматсизлик, моддий қийинчиликлар каби омиллар ҳар бир оиланинг мустаҳкамлигига таъсир кўрсатмоқда.

Ҳар бир ажралиш — фақат икки инсоннинг эмас, балки бутун жамиятнинг муаммосидир. Шунинг учун ҳам оила қуришга жиддий ва масъулият билан ёндашиш, турмуш қурганлар эса сабр, ҳурмат ва мулоқотга таянишлари лозим. Чунки мустаҳкам оила — мустаҳкам жамият асосидир. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!