Сурхондарёда кобра ва бўғма илонлар озодликка чиқди

Сурхондарё вилоятида Ўзбекистоннинг ноёб ва камёб жониворлари бўлган илонлар — Ўрта Осиё кобраси ҳамда Шарқ бўғма илони яна табиий муҳитига қайтарилди. Ушбу муҳим ва диққатга сазовор тадбир Экология бошқармаси, Миллий гвардия вилоят бўлими ва Фанлар академияси Зоология институти мутахассисларининг ҳамкорлигида амалга оширилди.

Таъкидланишича, жами 23 бош илон — 6 та Ўрта Осиё кобраси ва 17 та шарқ бўғма илони махсус белгилаб олинган ҳудудларга — "Сурхон" давлат қўриқхонасининг Кампиртепа, Шержон ва Шолкон участкаларга эҳтиёткорлик билан жойлаштирилди, деб хабар берди Ekologiya.uz.

Бу илонлар ўзининг экологик аҳамияти, таркибий биотизимдаги ўрни ва фаолияти туфайли алоҳида муҳофазага муҳтож ҳисобланади. Ўрта Осиё кобраси ва Шарқ бўғма илоны нафақат Ўзбекистон Қизил китобига, балки халқаро даражада ҳам CITES'нинг II иловасига киритилган. Бу эса уларнинг йўқолиб кетиш хавфи юқори эканлигини англатади.

Ўрта Осиё кобраси айрим манзилларда бутунлай йўқолиб кетгани қайд этилган. Қолган ҳудудларда эса жуда кам учрайди ва мониторинг натижаларига кўра, популяцияси барқарор эмас. Шарқ бўғма илоны бўйича эса аниқ статистик маълумотлар мавжуд эмас, аммо мутахассислар бу тур ҳам юқори хавф остида эканини таъкидлашмоқда.

Мазкур илонлар аввалроқ Экология ва иқлим ўзгариши вазирлиги назоратидаги инспекторлар томонидан ўтказилган текширувлар вақтида ноқонуний тарзда фуқаролар томонидан сақланаётган ҳолда аниқланган. Улар қўлга олиниб, қонун талаблари асосида мусодара қилинган ва Тошкент ҳайвонот боғига вақтинча сақлаш учун юборилган эди.

Бу пайтда илонларнинг соғлиғи, физиологик ҳолати ва табиатга қайтаришга тайёрлиги Зоология институти олимлари томонидан синчиклаб ўрганилди. Тегишли тадқиқотлар ва биологик текширувлардан сўнг, уларнинг табиатда яшашга лаёқатли эканлиги тўғрисида илмий хулоса берилди. Ана шундан сўнг, уларни қайта табиий муҳитга жойлаштириш қарор қилинди.

Экологлар ушбу тадбирнинг аҳамиятини юқори баҳолаб, бундай ташаббуслар фақат мамлакат биоинсон хавфсизлигини таъминлаш учун эмас, балки бутун экотизимнинг мувозанатини сақлашда ҳам муҳим рол ўйнашини таъкидлашмоқда.

Шунингдек, бу ҳолат юртдошларимизга яна бир бор эслатади: Қизил китобга киритилган жониворларни ноқонуний сақлаш, сотиш, кўпайтиш ёки улардан фойдаланиш жиноий жавобгарликка сабаб бўлади. Мазкур қонунбузарликлар учун маъмурий ва ҳатто жиноий жазо чоралари мавжуд.

Табиатга қайтарилган мазкур илонлар энди ўз мўъжизавий, аммо ҳимояга муҳтож ҳаётларини янгидан бошлади. Улар озодликда, ўз табиий муҳитида ҳаёт кечириш имкониятига эга бўлди. Бу нафақат улар учун, балки бутун табиат учун катта ютуқдир.

“Сурхон” давлат қўриқхонаси мутасаддилари эса ушбу жойлаштирилган ҳудудларда илонларнинг мослашуви ва яшаш жараёнларини мунтазам мониторинг қилиш, зарур ҳолларда қўшимча ёрдам кўрсатиш ва ўрганиш ишларини йўлга қўйишни режалаштирган.

Бундай чора-тадбирлар мамлакатимизда биологик хилма-хилликни сақлаш, экологик маданиятни ошириш ва табиат бойликларини кейинги авлодларга бутун ҳолда етказиш мақсадида амалга оширилаётган кенг кўламли ишлар доирасига киради.

Ҳар бир шахс учун хулоса қилиш вақти келди: ҳар қандай жонзот — улар ичида илон ҳам бор — табиатнинг ажралмас қисми, уни ноқонуний сақлаш эса табиатга хиёнатдир. Тирик мавжудотларни ҳурмат қилиш — ўз келажагимизни ҳимоя қилиш демакдир. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!