Тана вазнини назорат қилишда нафақат овқатланиш тартиби, балки кундалик ҳаёт тарзи ҳам муҳим аҳамиятга эга. Парҳезда маълум чекловларга амал қилиш вақтида уйқу вақтини қисқартирмаслик жуда муҳим қоида ҳисобланади.
Уйқусизлик ва вазн орттириш ўртасидаги боғлиқлик
Уйқу режимига амал қилмаслик зарарли одатлар сирасига кирмайди, аммо унинг салбий таъсири чекиш каби салоҳиятга эга. Уйқуга тўймасликнинг танага қандай таъсир қилиши ҳақида кўплаб тадқиқотлар мавжуд. Буни ўз ҳаётида амалда синаб кўрган минглаб шахслар тасдиқлайди. Одамлар кун давомида бажаришлари керак бўлган вазифалар кўпайгани учун уйқудан воз кечишга мажбур бўлади. Аммо бу танлов соғлиқ учун жиддий оқибатларга олиб келиши мумкин.
Уйқу танқислиги ва иштаҳа
Етарлича дам олмаган аксарият одамлар ўзларини тетик ҳис қилиш учун қаҳва ичишга шошилади. Аммо уйқу танқислиги янада жиддий оқибатларга олиб келиши мумкин — ширинликлар, айниқса қандолат маҳсулотларига бўлган иштиёқни оширади. 2016 йилда ўтказилган тадқиқотга кўра, мунтазам равишда кам ухлайдиган одамлар нормал уйқу режимига амал қиладиганларга қараганда кунига 385 килокалория кўпроқ истеъмол қилади. Бундай вазиятда ортиқча вазннинг пайдо бўлиши учун кўп вақт талаб этилмайди.
Стресс гормонлари ва метаболизм
Уйқусизлик симпатик асаб тизимига салбий таъсир қилади ва организмдаги кортизол даражасини оширади. Бу стресс гормони иштаҳани очиб, шакар, туз ва ёғлари кўп бўлган таомларга бўлган истакни кучайтиради. Бундан ташқари, уйқусизлик натижасида тўйинганлик ҳисси учун жавоб берадиган лептин гормони даражаси пасаяди, шу билан бирга, иштаҳани қўзғатувчи грелин гормони миқдори ошади. Бу эса ортиқча вазн орттириш эҳтимолини янада кучайтиради.
Уйқусизликнинг саломатликка таъсири
Кўпроқ фаол бўлиш истагида уйқу вақтини қисқартириш акс таъсирга олиб келади. Уйқусизлик нафақат ортиқча вазн орттириш, балки метаболик синдром, 2-тоифа қанд касаллиги, юрак-қон томир хасталиклари ва ҳатто онкологик хасталиклар ривожланиш эҳтимолини оширади.
Уйқусизликка қарши қандай чоралар кўриш мумкин?
- Кунлик уйқу режимини ўрнатиш – Ҳар куни бир вақтда ухлаб, бир вақтда уйғониш соғлом уйқу учун асосий қоидадир.
- Экранлардан узоқлашиш – Смартфон, планшет ва телевизорлардан ухлашдан камида 1 соат олдин воз кечиш керак.
- Рационал овқатланиш – Кечки овқат енгил ва тўйимли бўлиши керак, ёғли ва углеводли таомлардан воз кечиш тавсия этилади.
- Физик фаоллик – Кечқурун енгил машқлар бажариш уйқу сифатини яхшилайди.
- Мутахассис билан маслаҳатлашиш – Агар уйқусизлик узоқ вақт давом этса, шифокор (невролог ёки сомнолог) кўригига бориш керак.
Мутахассисларнинг фикрига кўра, ортиқча вазндан халос бўлиш ва умумий самарадорликни ошириш учун уйқу режимини яхшилаш жуда муҳим. Ҳар бир инсоннинг организми ўзига хос хусусиятларга эга бўлгани сабабли, профессионал маслаҳат ва парҳез тартиби индивидуал тарзда танланиши лозим. Етарлича дам олиш ортиқча вазн орттириш хавфини камайтиради ва умуман саломатликни мустаҳкамлашга ёрдам беради.
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
