“O‘zbekistonga yetib kelishga ishonmagandim” — Ukrainadan qaytgan talaba hikoyasi (video)

Xarkov milliy universiteti talabasi Jonibek Berdiqulov Ukrainada urush boshlangach, besh kun davomida boshdan o‘tkazganlari, vatanga yetib kelguncha boshidan o‘tkazgan qiyinchiliklari va O‘zbekistonning Ukrainadagi elchixonasi xodimlari ko‘rsatayotgan jasorat haqida so‘zlab berdi.

“2019 yilda Xarkov milliy universiteti talabasi bo‘ldim va o‘sha yili jo‘nab ketdim. Hozirgi vaqtda xalqaro huquq yo‘nalishi bo‘yicha tahsil olyapman.

Urush boshlangunga qadar ham ommaviy axborot vositalarida bir necha marta uning muqarrarligi haqida maqolalar e’lon qilindi. Bu vaqt davomida harbiy mashinalar, katta-katta texnikalar Ukrainaga yaqinlashgani haqida xabar berildi. Biz turgan joydan o‘ttiz kilometr masofada – Belgorod hududida Rossiya qo‘shinlari turardi. Keyin Xarkovda tahsil olayotgan talabalar xavotir olib, O‘zbekistonning Ukrainadagi elchixonasi bilan bog‘landik. Ulardan urush bo‘lish-bo‘lmasligi haqida so‘radik. Elchixonadagilar bu paytda hali urush haqida rasmiy ma’lumot bo‘lmagani sababli xavotirga tushmaslikni, biror xavfli vaziyat bo‘ladigan bo‘lsa, yordam berishlarini ma’lum qilishdi. Haqiqatan ham o‘qishimiz odatdagidek davom etayotgandi.

Shu tariqa 16 fevral, 20 fevral kunlari urush boshlanarkan, degan xabarlar tarqaldi. Hamma o‘zi qo‘rquvga tushib qolgandi, yarim tungacha uxlamasdik.

24 fevral tongda kuchli shovqindan uyg‘ondik. Keyinroq bilsak, bizga yaqin bo‘lgan uchta hududda portlash bo‘lgan ekan. O‘sha zahoti yotoqxona bo‘ylab ogohlantirish qo‘ng‘irog‘i chalindi. Binoda betartiblik boshlandi, suv tizimi ishdan chiqdi. Talabalar pastga yig‘ildik, urush boshlangani aytildi. Hamma kutib turgan narsa sodir bo‘lgandi”, deb esladi Jonibek bir hafta oldingi voqealarni.

Uning aytishicha, o‘sha kuni tong yorishar-yorishmas Xarkovdan ukrain talabalari uylariga qayta boshlagan. Butun dunyodan kelib tahsil olayotgan talabalarning hammasida bitta muammo – qanday qilib uyga yetib olish mumkin, degan savol paydo bo‘lgan.

“Bizga yotoqxonada qolish xavfli ekani aytildi. Turar joyimiz markazdan biroz chetda bo‘lgani uchun qo‘limizga ilingan narsani olib, metroga yetib bordik. Metro ichkarisida boshpana uchun joy tayyorlangan ekan. Har kim istagan stansiyasiga yetib olishi uchun metro tekin qilib qo‘yildi. Suv tashkil qilindi. Ammo biz, talabalar shoshib qolganimiz uchun, qolaversa, voqealar tongda sodir bo‘lgani sababli yegulik g‘amlab ololmagandik.

Elchixonaga telefon qildik. Elchixonadagilar qo‘llaringizdan kelganicha yurtdoshlarimizning ro‘yxatini qilinglar, deyishdi. O‘sha yerning o‘zida 131 nafar talabaning ro‘yxati va ma’lumotini to‘plab berdim. Uch mingga yaqin talabaning ma’lumoti to‘plangach, yotoqxonada bo‘lib turishimiz aytildi. Elchixona bizni evakuatsiya qilish uchun uchinchi davlat sifatida Moldaviya bilan aloqa bog‘layotganini bildirdi. Kechga borib yana gaplashdim, elchixona vakillari Kiyevdan yo‘lga chiqayotgani, ikki davlat ham ogohlantirilishi va bizning evakuatsiya qilinishimiz aytildi. Ammo ertasi kuni 25 fevralda ham Xarkovdan chiqib ketolmadik, Moldaviya bizni qabul qilmagani aytildi.

26 fevral kuni soat o‘nlarda elchixona vakillari telefon qilib, Polsha orqali O‘zbekistonga qaytarilishimizni ma’lum qilishdi”, deydi Jonibek.

Talabalar shundan so‘ng ham Xarkovdan chiqib ketishga bir necha marta urinishgan. Bino podvalida jon saqlashga majbur bo‘lishgan. Yotoqxonadan 150 metr narida snaryadlar portladi, deydi Jonibek. Kecha-yu kunduz tinimsiz o‘q tovushlari eshitilib turgan.

O‘zbekiston elchixonasi talabalardan faqat zarur hujjatlarni olib, qo‘shimcha yuklarni qoldirishni so‘ragan. Poyezdga ikkita maxsus vagon ulanishi va o‘sha orqali o‘zbek talabalari xavfsiz joyga yetib olishlari mumkinligi aytilgan.

“Biz elchixona aytgan janubiy vokzalga yetib olishimiz ham oson bo‘lmadi. Yo‘l xavfsiz emas, taksilar olib borishga ko‘nmaydi, avtobuslar umuman harakatlanmayapti. Bir kursdoshimiz shaxsiy mashinasida bizni janubiy vokzalga olib boradigan bo‘ldi. Yo‘lda ukrain harbiylarining tanklari yo‘liga tushib qoldik. Qarama-qarshi harakatlanishga majbur bo‘ldik. Bizning kimligimizni bilmagan harbiylar qurollar bilan o‘rab olishdi, hammamiz yerga yotdik. O‘sha vaqt xayolimizdan ko‘p narsa o‘tdi. Kuchli qo‘rquvdamiz, harbiylar favqulodda holat bo‘lgani uchun ogohlantirmay otishlari ham mumkin edi. Talaba ekanimizni, evakuatsiya qilinayotganimizni aytganimizdan so‘ng bizni tushunishdi va qo‘yib yuborishdi”, deydi Jonibek.

Janubiy vokzalda butun dunyodan kelib tahsil olayotgan talabalar, qolaversa, mahalliy aholi ham to‘plangandi. Bunday vaziyatda poyezdga chiqish ham oson emas. Jonibek vokzal Ukrainaning tinch bo‘lgan Lvov shahriga va u yerdan Polshaga o‘tib olishni niyat qilganlar bilan to‘lgandi, deydi.

“Kutilgan poyezd keldi. Hamma vagonga o‘zini urdi, kirolmaganlar ichkariga poyezd derazalaridan tortib olindi. Vagon ichkarisida odam shunchalik ko‘p ediki, yerga o‘tirib ketishning ham imkoniyati yo‘q. Tik turgan holda 20-25 soat yurishimiz kerak. Ammo shukur qildik. Poyezd soatiga 30-40 km tezlikda harakatlandi, kechasi chiroq o‘chirilgan, telefondan foydalanish taqiqlangan. Yorug‘lik bizga xavf solishi mumkin. Kiyevga yetib borganimizda oldinga harakatlanishning iloji yo‘qligi, urush bo‘layotganini aytishdi. Oyoqlarimiz shishib ketgandi. Kiyevdan yana ortga qaytib, butunlay boshqa hudud orqali 27 fevral kuni Lvov shahriga yetib oldik”, deya voqealarni xotirladi Jonibek.

O‘zbekistonlik talabalarni Lvov shahrida uchta avtobus kutib turgandi. Shu tariqa ular Polshaga o‘tishgani va u yerda kiyim-bosh, yegulik, hamma narsa muhayyo qilinganini aytdi suhbatdoshimiz.

“Tinch hududga o‘tib olganimizga shukur qildik. Bizni maxsus bunkerga joylashtirishdi. Hamma sharoit qilib berildi, BMT vakillari ham o‘sha yerda edi. Xavfsizligimiz ta’minlandi va barcha harakatlar uchun hech qanday to‘lov qilmadik”, deydi Jonibek.

Jonibek 1 mart kuni Polshadan o‘zi o‘tirgan samolyotda 250 kishi chiqqani va 2 mart kuni O‘zbekistonga kelib tushganini bildirdi.

“O‘zbekiston elchixonasi garchi Xarkovga kirib borib, bizga bevosita yordam berolmagan bo‘lsa-da buni to‘g‘ri tushunamiz. U joyga yetib borishning o‘zi oson emasdi. Ammo biz bilan muntazam telefon orqali aloqada bo‘lib, qanday harakatlanishimiz, qayerga borishimizni tushuntirib turishdi. Bevosita Lvov shahrida va Polshada elchixonamiz vakillarining yordamini his etdik. Urush o‘chog‘idan chiqqanimizdan so‘ng biz uchun eng asosiy muammo pul va oziq-ovqat bo‘lgan bo‘lsa, bu borada davlatimiz bizni muhtoj qilib qo‘ymadi”, dedi Jonibek.

Xarkov milliy universiteti talabasi Jonibek Berdiqulov Ukrainadan O‘zbekistonga qaytib kelishda hukumat yordamini e’tirof etarkan, yurtga qayta olishiga ko‘zi yetmaganini aytib o‘tdi.




Ukrainadan qaytgan talaba hikoyasi1, Xarkov milliy universiteti1, Jonibek Berdiqulov1, Ukrainada urush1 Rossiya va Ukraina urushi “Zamin” yangiliklarini “Vkontakti”da kuzatib boring