Sun’iy intellekt ish o‘rinlarini o‘zgartiryapti: qaysi kasblar xavf ostida?

Dunyo miqyosida mehnat bozori tubdan o‘zgarish arafasida turibdi — Xalqaro mehnat tashkiloti (XMT) va Polsha milliy tadqiqot instituti (NASK) tomonidan e’lon qilingan yangi tahlilga ko‘ra, generativ sun’iy intellekt texnologiyalari dunyodagi har to‘rtinchi ish o‘rniga ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

20 may kuni taqdim etilgan hisobotda AI texnologiyalarining 30 mingga yaqin kasbiy vazifalarga qanday ta’sir ko‘rsatishi va bu o‘zgarishlarga qanday tayyorgarlik ko‘rish kerakligi to‘g‘risidagi eng mukammal baholash keltirilgan.

Generativ AI eng ko‘p qaysi sohalarga ta’sir qiladi?

Tadqiqotchilar ishchi o‘rinlarini generativ AI texnologiyalariga nisbatan "ta’sir indeksi" bo‘yicha guruhlashdi. Unga ko‘ra, umumiy ish o‘rinlarining taxminan 25 foizi, rivojlangan mamlakatlarda esa 34 foizi AI ta’siri ostida qolishi mumkin. Ayollar ish faoliyatida bunday ta’sir nisbati erkaklarnikiga qaraganda yuqori — xususan, yuqori xavfli ishlarning 9,6 foizi ayollarga to‘g‘ri keladi.

Ayniqsa, ofis ishi va intellektual mehnat bilan bog‘liq sohalar — moliya, media, dasturiy ta’minot kabi yo‘nalishlarda avtomatlashtirish ehtimoli juda yuqori. Bu sohalarda generativ AI hujjat tayyorlash, tahlil qilish, matn yozish, ma’lumotlar bazasi bilan ishlash kabi vazifalarni osonlikcha bajarishi mumkin.

“Ish o‘rinlari yo‘qolmaydi, balki qayta shakllanadi”

Hisobot mualliflari qayd etishicha, bu texnologiyalarning kelishi ish o‘rinlarini yo‘q qilishdan ko‘ra, ularni qayta shakllantiradi. Ya’ni insonni to‘liq AI bilan almashtirish ehtimoli kam — aksincha, yangi vazifalar, ko‘nikmalar va ish formalari paydo bo‘ladi.

“Biz nazariyadan tashqariga chiqdik, haqiqiy ish vazifalariga asoslangan metodologiya ishlab chiqdik”, — deydi XMT tadqiqotchisi Pavel Gmirek.

Mamlakatlar nima qilishi kerak?

Mamlakatlar bu o‘zgarishlarga tayyor turishi, ishchilarni qayta o‘qitish va AI'ga mos raqamli ko‘nikmalarni shakllantirishi lozim. XMT va NASK hukumatlar, kasaba uyushmalari va xususiy sektorni hamkorlikda harakat qilishga chaqirmoqda.

“Ijtimoiy muloqot, inklyuziv siyosat va real tahlillar AI'ni ishchilar uchun imkoniyatga aylantirishi mumkin”, – dedi Janin Berg, XMT iqtisodchisi.

Tashkilotlar bu hisobotni generativ sun’iy intellekt haqidagi kengroq tahlillar seriyasining birinchi bosqichi sifatida e’lon qildi. Kelgusi hisobotlarda rivojlanayotgan mamlakatlar uchun alohida tavsiyalar tayyorlanishi kutilmoqda.

Zamin.uz tahririyati mazkur tahlil dunyo bo‘ylab mehnat bozori va ijtimoiy siyosatda muhim o‘rin tutayotgan sun’iy intellekt muammosiga yetarli e’tibor qaratish zarurligini yana bir bor ta’kidlaydi. Siz qanday fikrdasiz — sizning ish faoliyatingiz ham AI ta’siri ostidami? “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!