Ҳаво ифлосланиши диққат ва эмоцияларни тушуниш қобилиятига салбий таъсир кўрсатади

Бирмингем ва Манчестер университетлари олиб борган янги тадқиқот натижаларига кўра, ифлосланган ҳаводан ҳатто қисқа муддат нафас олиш ҳам инсоннинг диққатини жамлаш ва эмоцияларни англаш қобилиятига салбий таъсир кўрсатади. MedicalXpress нашри маълум қилишича, бу кундалик фаолиятлар, масалан, дўконга бориш каби ишларга ҳам таъсир ўтказиши мумкин.

Тадқиқот жараёни ва натижалари

Иштирокчилар шам тутунига ўхшаш ифлослантирувчи моддаларнинг юқори концентрацияси таъсирига учради. Улар ифлосланган ҳаводан нафас олишдан олдин ва тўрт соат ўтгач когнитив тестлардан ўтишди. Тадқиқот:

• Ишчи хотира,
  
• Танланган диққат,
  
• Ҳиссиётларни аниқлаш қобилияти,
  
• Психомотор тезлик,
  
• Диққат барқарорлиги каби функцияларни баҳолашга қаратилган эди.
  

Маълум бўлишича, ифлосланган ҳаво танланган диққат ва эмоцияларни тушуниш қобилиятига салбий таъсир кўрсатади, лекин ишчи хотирага таъсир этмайди. Бу миянинг баъзи функциялари ҳаво ифлосланишига нисбатан чидамлироқ эканини кўрсатади.

Когнитив функцияларнинг аҳамияти

Когнитив функциялар инсон ҳаётида муҳим ўрин тутади. Улар орасида:

• Танланган диққат – қарорлар қабул қилишда муҳим аҳамиятга эга. Масалан, супермаркетда керакли маҳсулотларни танлаш ва ортиқча харидларнинг олдини олиш учун фойдаланилади.
  
• Оператив хотира – вақтинчалик маълумотларни сақлаш учун керак. У иш кунларини режалаштириш ёки бир пайтнинг ўзида бир нечта одам билан мулоқот қилишда ёрдам беради.
  
• Ижтимоий-ҳиссий идрок – шахс ўз ва атрофдагиларнинг ҳис-туйғуларини тушуниш қобилиятини англатади. Бу ижтимоий муносабатларда тўғри хулқ-атворни шакллантиришда муҳимдир.
  

Ҳаво ифлосланиши ва соғлиққа таъсири

Ифлосланган ҳаво инсон саломатлигига катта хавф солади. Юрак-қон томир ва нафас олиш тизими касалликлари, шунингдек, алцгеймер, паркинсон ва тарқоқ склероз каби нейродегенератив хасталиклар билан боғлиқлиги аниқланган.

Айни пайтда энг хавфли ифлослантирувчи модда PM2.5 ҳисобланади. 2015 йилда бу модда билан боғлиқ 4,2 миллион ўлим ҳолати қайд этилган. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) PM2.5 концентрациясини

• кунлик 15 мкг/м³,
  
• йиллик 5 мкг/м³ дан оширмасликни тавсия қилади.
  

Ҳаво ифлосланишига қарши чоралар кўриш нафақат жисмоний, балки ақлий саломатликни ҳам муҳофаза қилишда муҳим аҳамиятга эга. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг