Havo ifloslanishi diqqat va emotsiyalarni tushunish qobiliyatiga salbiy ta'sir koʻrsatadi

Birmingem va Manchester universitetlari olib borgan yangi tadqiqot natijalariga koʻra, ifloslangan havodan hatto qisqa muddat nafas olish ham insonning diqqatini jamlash va emotsiyalarni anglash qobiliyatiga salbiy ta'sir koʻrsatadi. MedicalXpress nashri ma'lum qilishicha, bu kundalik faoliyatlar, masalan, doʻkonga borish kabi ishlarga ham ta'sir oʻtkazishi mumkin.

Tadqiqot jarayoni va natijalari

Ishtirokchilar sham tutuniga oʻxshash ifloslantiruvchi moddalarning yuqori kontsentratsiyasi ta'siriga uchradi. Ular ifloslangan havodan nafas olishdan oldin va toʻrt soat oʻtgach kognitiv testlardan oʻtishdi. Tadqiqot:

• Ishchi xotira,
  
• Tanlangan diqqat,
  
• Hissiyotlarni aniqlash qobiliyati,
  
• Psixomotor tezlik,
  
• Diqqat barqarorligi kabi funktsiyalarni baholashga qaratilgan edi.
  

Ma'lum boʻlishicha, ifloslangan havo tanlangan diqqat va emotsiyalarni tushunish qobiliyatiga salbiy ta'sir koʻrsatadi, lekin ishchi xotiraga ta'sir etmaydi. Bu miyaning ba'zi funktsiyalari havo ifloslanishiga nisbatan chidamliroq ekanini koʻrsatadi.

Kognitiv funktsiyalarning ahamiyati

Kognitiv funktsiyalar inson hayotida muhim oʻrin tutadi. Ular orasida:

• Tanlangan diqqat – qarorlar qabul qilishda muhim ahamiyatga ega. Masalan, supermarketda kerakli mahsulotlarni tanlash va ortiqcha xaridlarning oldini olish uchun foydalaniladi.
  
• Operativ xotira – vaqtinchalik ma'lumotlarni saqlash uchun kerak. U ish kunlarini rejalashtirish yoki bir paytning oʻzida bir nechta odam bilan muloqot qilishda yordam beradi.
  
• Ijtimoiy-hissiy idrok – shaxs oʻz va atrofdagilarning his-tuygʻularini tushunish qobiliyatini anglatadi. Bu ijtimoiy munosabatlarda toʻgʻri xulq-atvorni shakllantirishda muhimdir.
  

Havo ifloslanishi va sogʻliqqa ta'siri

Ifloslangan havo inson salomatligiga katta xavf soladi. Yurak-qon tomir va nafas olish tizimi kasalliklari, shuningdek, alsgeymer, parkinson va tarqoq skleroz kabi neyrodegenerativ xastaliklar bilan bogʻliqligi aniqlangan.

Ayni paytda eng xavfli ifloslantiruvchi modda PM2.5 hisoblanadi. 2015 yilda bu modda bilan bogʻliq 4,2 million oʻlim holati qayd etilgan. Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti (JSST) PM2.5 kontsentratsiyasini

• kunlik 15 mkg/m³,
  
• yillik 5 mkg/m³ dan oshirmaslikni tavsiya qiladi.
  

Havo ifloslanishiga qarshi choralar koʻrish nafaqat jismoniy, balki aqliy salomatlikni ham muhofaza qilishda muhim ahamiyatga ega. “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring