2024 йилда АҚШ президенти Дональд Трамп томонидан эълон қилинган янги тарифлар халқаро майдонда катта шов-шувга сабаб бўлди. Унинг қарорига кўра, барча мамлакатлардан импорт қилинадиган товарларга 10 фоизлик божхона божи жорий этилади. Баъзи давлатлар учун эса бу рақам сезиларли даражада юқори: масалан, Хитойга 34 фоиз, Европа Иттифоқига 20 фоиз, Японияга 24 фоиз ва Ҳиндистонга 26 фоиз.
Европа Иттифоқининг муносабати
Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Ляйен бу қарорни «жаҳон иқтисодиётига жиддий зарба» сифатида баҳолади. У Самарқанддаги «Европа Иттифоқи – Марказий Осиё» саммитида қилган нутқида шундай деди:
«Президент Трампнинг бутун дунё, жумладан, Европа Иттифоқи учун ҳам божлар жорий этиши жаҳон иқтисодиётига жиддий зарба бўлди. Ноаниқлик кучайиб боради ва протекционизм янада ўсишига туртки бўлади. Бунинг оқибатлари бутун дунё бўйлаб миллионлаб одамлар учун даҳшатли бўлади. Бу дарҳол сезилади. Миллионлаб фуқаролар озиқ-овқат учун тўловларнинг ошишига дуч келишади. Дори-дармон ва транспорт қимматлашади. Инфляция ўсади.»
Европа Иттифоқи агар АҚШ бу божлар бўйича музокараларга келмаса, жавоб чораларини кўришини таъкидлади.
Ирландия бош вазири ўринбосари Саймон Ҳаррис Европа Иттифоқи ўз жавобида хотиржамлик ва вазминликни сақлаши кераклигини айтди ва музокаралар орқали ечим топишга ҳаракат қилишини таъкидлади. Италия бош вазири Жоржиа Мелони эса Трампнинг тарифлар бўйича қарорини «нотўғри» деб атади ва савдо урушига йўл қўймаслик учун барча имкониятларни ишга солишга ваъда берди.
Швеция бош вазири Улф Кристерссон:
«Биз савдо тўсиқлари кўпайишини истамаймиз. Биз савдо урушини хоҳламаймиз. Бу халқларимизни қашшоқроқ, дунёни эса узоқ муддатли истиқболда хавфлироқ қилади.»
Франция ва Германиянинг муносабати
Франция президенти Эммануэл Макрон ушбу масалада ишбилармон доиралар билан маслаҳатлашиш мақсадида уларни Елисей саройида қабул қилишини маълум қилди. Бу эса Франциянинг АҚШ билан муносабатларини қайта кўриб чиқиш ниятидан далолат беради.
Осиё давлатларининг муносабати
Хитой савдо вазирлиги эълон қилган баёнотда Трампнинг бу қарорини кескин қоралади ва ўз ҳуқуқ ҳамда манфаатларини ҳимоя қилиш учун қарши чоралар кўришини маълум қилди:
«Савдо ва тариф урушларида ғолиблар йўқ ва протекционизм – бу ечим эмас. АҚШ ўзининг нотўғри хатти-ҳаракатларини тўғрилаши ва барча давлатлар, жумладан, Хитой билан савдо баҳсларини тенглик, ўзаро ҳурмат ва ўзаро манфаат асосида маслаҳатлашувлар йўли билан ҳал қилиши керак.»
Япония бош вазири Шигеру Ишиба эса:
«АҚШ ҳукуматининг жорий чоралари ва бошқа кенг кўламли савдо чекловлари Япония ва АҚШ ўртасидаги иқтисодий муносабатларга, шунингдек, жаҳон иқтисодиёти ва кўп томонлама савдо тизимига сезиларли таъсир кўрсатади.»
Жанубий Корея президенти вазифасини бажарувчи Хан Док Су ҳам янги тарифлардан чуқур ташвиш билдириб, ҳукумат ушбу савдо инқирозини бартараф этиш учун барча имкониятларини ишга солиши кераклигини таъкидлади.
Австралия ва Канада муносабати
Австралия бош вазири Энтони Албанезе АҚШнинг бундай сиёсатига қарши чиқиб:
«Дўстлар бундай қилмайди. Тарифлар ҳеч қандай мантиққа эга эмас ва икки давлат ўртасидаги шериклик асосларига зиддир.»
Канада бош вазири Марк Карни эса қўл қовуштириб ўтирмасликка ва бу тарифларга қарши курашмоқчи эканлигини билдирди:
«Ишчиларимизни ҳимоя қиламиз ва G7’даги энг кучли иқтисодиётни қурамиз.»
Россия ва бошқа мамлакатлар
Трампнинг фармонида Россия номи зикр этилмаган, чунки Россия аллақачон АҚШ санкциялари остида. Оқ уй матбуот котиби Кэролайн Левитт бу ҳақда шундай деди:
«Россияга қарши жорий қилинган санкциялар шундоқ ҳам сезиларли даражада савдо қилиш имкониятини истисно қилган.»
2024 йилда Россия ва АҚШ ўртасидаги товар айирбошлаш ҳажми 3,5 миллиард долларни ташкил этган, бу 1992 йилдан бери энг паст кўрсаткичдир. Куба, Беларус ва КХДР ҳам бу тарифлар таъсирига тушмаган, чунки бу мамлакатларга нисбатан амалдаги АҚШ санкциялари жуда қаттиқ.
Трампнинг янги тарифлари халқаро ҳамжамиятда катта акс-садо берди. Кўпгина давлатлар буни иқтисодиётга таҳдид сифатида қабул қилмоқда ва жавоб чоралари кўриш ниятида. Европа Иттифоқи, Хитой, Япония, Жанубий Корея, Канада ва Австралия каби давлатлар АҚШ билан музокара ўтказишга интилишмоқда. Шу билан бирга, глобал иқтисодий муносабатлар ва савдо тартиби жиддий синовдан ўтмоқда. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
