Фото: Bloomberg
2022 йил 1 декабрь ҳолатига кўра, Ўзбекистоннинг олтин-валюта захиралари 33,4 млрд долларни ташкил қилди.
Захиралар ўтган ойга нисбатан 1,1 млрд долларга кўпайди. Улар асосан олтин ва хорижий валютадан иборат. Ноябрь ойида валюта захиралари камайган бўлса-да, олтин захиралари кескин кўпайган:
- валюта — 357 млн долларга камайди (умумий 9,9 млрд доллар);
- олтин — 1,46 млрд долларга кўпайди (умумий 22,46 млрд доллар).
Ноябрда олтин-валюта захиралари кетма-кет тўртинчи ой камайганидан сўнг илк бор кўпайди.
Мамлакат олтин-валюта захираларининг кўпайиши глобал олтин нархларининг ошиши билан изоҳланади. Ўзбекистон захираларида тахминан 400 тонна олтин бор ва октябрга нисбатан ўзгармаган.
Август ва сентябрь ойларида бу кўрсаткич кўпайган бўлса-да, нархлар пастлиги туфайли захиралар ҳам камайган эди. Октябрь ойида нархлар кўтарила бошлади ва захиралар ҳам 10 тоннага ошди.
Bloomberg эълон қилган мақолада таъкидланишича, Ўзбекистон АҚШ ва Хитой давлат қарзларини сотиб олиш орқали захиралардаги олтин улушини 50 фоиздан пасайтирмоқчи эди. Бунинг ўрнига мамлакат ўзининг 32 миллиард долларлик захираларидаги қимматбаҳо металл улушини 65 фоизга етказди.
«Биз Ғазначиликка сармоя киритиш ҳақида ўйладик, лекин бозорнинг ўзи бунга йўл қўймади», — деди Ўзбекистон Марказий банки раиси ўринбосари Беҳзод Ҳамроев.
Жаҳонда олтин нархи қандай?
Сентябрь ойининг охирида олтин нархи 2020 йил апрелидан бери биринчи марта бир троя унцияси учун 1,63 минг долларгача пасайган эди. Ўшанда нафақат олтин, балки бошқа қимматбаҳо металлар ҳам АҚШ Федерал резерв тизимининг асосий ставкани ошириши фонида арзонлаган эди.
Ноябрь ўртасига келиб эса олтин нархи кўтарила бошлади ва уч ойлик энг юқори даражага чиқди — 1,78 минг долларгача. Олтин нархи ўсишининг асосий омили долларнинг заифлашиши ҳисобланади.
5 декабрь куни глобал олтин нархлари тўрт ойлик энг юқори даражага кўтарилди — 1 822,9 доллар.
MarketWatch таъкидлашича, декабрь бошида энг фаол сотилган олтин фьючерслари июнь ойидан бери биринчи марта 200 кунлик ўртача кўрсаткичдан ошиб кетди.
Айни пайтда олтиннинг бир унцияси учун нарх 1 790 доллар атрофида шаклланмоқда.
Олтин захиралари нима учун керак?
Оддий тил билан айтганда, бу суғурта, давлатнинг «хавфсизлик ёстиғи». Захиралар дунёнинг деярли барча мамлакатларида фавқулодда вазиятлар учун мавжуд.
Захиралар одатда юқори ликвидли, яъни тез сотиладиган активларда сақланади. Олтин ва хорижий валюта ушбу талабларга жавоб беради — улардан исталган вақтда қарз тўлаш ёки инвестициялар учун фойдаланиш мумкин.
2017 йилгача Ўзбекистон захиралари тўғрисидаги маълумотлар жамоатчиликка эълон қилинмас эди. Ўша йилнинг ноябрь ойида захиралар 26 миллиардни ташкил этиши маълум бўлган. Ўшандан бери улар 10 млрд долларгача ўсган. Ноябрда захираларнинг тўрт ойлик камайишидан сўнг яна ўсиш қайд этилди.
Захиралардан қандай мақсадларда фойдаланиш мумкин ва ўрни қандай тўлдирилади?
Захиралардан турли мамлакатларда турлича фойдаланилади. Бу одатда тўлов баланси тақчиллигини молиялаштириш, валюта бозорида интервенциялар ўтказиш, миллий валюта курсини ушлаб туриш, ташқи қарзларни қоплаш ва бошқаларни ўз ичига олади.
Захиралар мамлакатда қазиб олинган олтин, халқаро бозорга қимматли қоғозлар чиқарилиши, савдо баланси профицити ва бошқалар ҳисобига тўлдирилади.
Масалан, Ўзбекистонда захиралар ОКМК ёки НКМК томонидан қазиб олинган олтин ҳисобига тўлдирилади. Олтин четга сотилганда мамлакатдаги захиралар ҳам камаяди. Ўзбекистон эса жорий йилнинг март ойидан бери олтин сотмаяпти.
33,4 млрд доллар — бу кўпми ёки кам?
Бошқа мамлакатлар билан таққосланса, унда Хитой катта фарқ билан биринчи ўринда — 3,1 трлн доллар. Иккинчи ўринда Япония (1,23 трлн доллар), учинчи ўринда эса Швейцария (841 млн доллар) туради.
Сўнгги маълумотларга кўра, қўшни мамлакатлар орасида Қозоғистон захиралари 32,9 миллиард долларни, Тожикистонники 2,7 миллиард долларни, Қирғизистонники эса 2,5 миллиард долларни ташкил этади.
Ривожланаётган мамлакатларга, шу жумладан, Ўзбекистонга ҳам халқаро ташкилотлар уч ойлик импортни молиялаштириш учун етарли бўлган захираларни сақлашни тавсия қилади.
33,4 млрд доллар ҳозир Ўзбекистонга 13 ойдан ортиқ импортни молиялаштириш учун етарли. Бундай кўрсаткич ишончли ҳисобланади. “Замин” янгиликларини “Facebook”да кузатиб боринг
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми?
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
Халқаро жиноят суди Исроил бош вазири Нетаньяхуни ҳибсга олишга ордер берди
22 ноябрь куни Cobalt автомобилига шартнома очилиши эълон қилинди
Хонанда Рухшона уйланмаган йигитга турмушга чиққани ҳақида сўзлаб берди
Қозоғистон Украина атрофидаги вазият туфайли ҳарбий ва фуқаролик объектлари хавфсизлигини кучайтирди
Диний қўмита Умра зиёратини ташкил қилиш учун 12 та турфирмага лицензия берди
“Ҳизбуллоҳ” бир суткада Исроилга қарши 20 га яқин ҳарбий амалиёт ўтказди
Рамзан Қодиров Ғарб давлатларига ҳужум қилишга чақирди: “Ҳақиқий уруш қандайлигини ҳис қилишсин”
Жиззахда Cobalt катта тезликда икки қизчани уриб юборди
