Istanbuldagi muzokaralar davom etishi Ukraina uchun nimani anglatadi?

Istanbuldagi muzokaralar davom etishi Kiyev uchun nimani anglatadi? BBC muxbiri Svyatoslav Xomenko sharhlaydi.

Vladimir Putinning «2022 yilda to‘xtatilgan to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralarni dastlabki shartlarsiz qayta boshlash» taklifi Kiyev uchun nomaqbuldek ko‘rinadi – «shart qo‘ymasdan muzokaralarga qaytish» talabining o‘zida ham shart qo‘yilmoqda.

Ukrainada Rossiya bosqinidan keyingi dastlabki haftalarda olib borilgan muzokaralar Rossiya tomonidan ilgari surilgan Kiyevning taslim bo‘lish shartlarini muhokama qilishdan boshqa narsa emas.

Oxir-oqibat muhokamalarga sabab bo‘lgan hujjat bandlari, masalan, Ukraina armiyasi qurollari soni va nomenklaturasini cheklash yoki Kiyevning G‘arb bilan har qanday harbiy hamkorlikdan ixtiyoriy ravishda voz kechishini nazarda tutgan. Bu bandlar, shuningdek, Moskvaning Putinning «mojaro sabablarini bartaraf etish» iborasiga mos keladigan boshqa talablari – o‘sha paytda, ayniqsa hozir, Kiyevda mutlaqo nomaqbul deb hisoblangan va hisoblanmoqda.

Darvoqe, Putinning o‘shanda muzokaralarni Ukraina tomoni buzgani haqidagi takroran aytayotgan so‘zlariga qaramay, Kiyev Ukraina delegatsiyasi rahbari David Araxamiya 2022 yilda hech qanday hujjatni tasdiqlamaganini da’vo qilmoqda – u tegishli vakolatlarga ega bo‘lmagani uchun ham.

Nima bo‘lganda ham, Kiyevdan «oldindan shart qo‘ymasdan» Istanbul munozaralariga qaytishni talab qilish – bu aslida Ukrainani Rossiyaning yangi hujumidan o‘zini himoya qila olmasligi uchun uning qo‘llari aynan qanday arqonlar bilan bog‘lanishini muhokama qilishga chaqirishdir.

Yana bir muhim fakt: Putin Kiyevdan harbiy harakatlarni to‘xtatmasdan muzokaralar stoliga qaytishni talab qilmoqda. Bu mantiq Volodimir Zelenskiy birinchi haftadan beri takrorlayotgan narsaga mutlaqo zid: u to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralar olib borishga faqat to‘plar ovozi o‘chgandagina tayyor bo‘lishini, bu bilan Rossiya urushni tugatish niyatining jiddiyligini isbotlashi mumkinligini aytadi. Bir so‘z bilan aytganda, Moskva va Kiyev pozitsiyalaridagi tafovutlar juda katta va prinsipialdir.

Ammo bu saganing uchinchi yirik qahramoni – Donald Tramp tafsilotlarni tushunadimi-yo‘qmi, aytish qiyin. Zero, bu voqeani ikki xil hikoya qilish mumkin.

Bir tomondan, Putin G‘arb va Ukrainaning o‘ttiz kunlik sulh tuzish taklifini rad etdi. Bu mantiqqa ko‘ra, uning keyingi barcha so‘zlari haqiqiy belletristikadir, demak, u va’da qilingan og‘ir sanksiyalar bilan jazolanishi kerak.

Boshqa tomondan, Putin endi Zelenskiyning «noqonuniyligi» haqida gapirmayapti va Ukraina bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralarga tayyor. Agar vaziyatga shunday qaralsa, Kiyevning Putin tomonidan bildirilgan taklifga rozi bo‘lmasligi tinchlik jarayoniga sabotaj bo‘lib ko‘rinadi, buning uchun Tramp Zelenskiyni jazolashi mumkin.

Ushbu syujetning Vashington, Yevropa poytaxtlari va Kiyevning reaksiyasi ko‘rinishidagi rivoji yaqin soatlarda sodir bo‘ladi. Hozircha esa – kuzatuvchi telegram-kanallari Ukraina havo hududiga so‘nggi bir necha kun ichida birinchi «shahidlar» uchib kirgani haqida xabar berdi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!