4 aprel kuni Samarqand shahrida Yevropa Ittifoqi — Markaziy Osiyo birinchi sammiti bo‘lib o‘tdi. Tadbirda Yevropa komissiyasi raisi Ursula fon der Lyayen, O‘zbekiston, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston va Turkmaniston prezidentlari nutq so‘zladi.
Sammitda nutq so‘zlagan Yevropa komissiyasi raisi Ursula fon der Lyayen YEI Transkaspiy transport koridori uchun 10 milliard dollar ajratishini bildirdi.
«Markaziy Osiyo bilan strategik sherikligimizda 4 ta bobni alohida aytib o‘tishim kerak. Shulardan birinchisi — transport koridorlari. Biz Transkaspiy transport koridori uchun 10 mlrd dollar ajratdik. Qozog‘istonda shamoldan, O‘zbekiston va Turkmanistonda esa quyoshdan energiya olish stansiyalarini qurishda yordamlashamiz.
Hurmatli prezidentlar, biz transport koridorlari, toza energiya, foydali qazilmalar va raqamli bog‘liqlik kabi men aytgan 4 ta bobda yaxshi hamkorlar bo‘la olamiz», — degan Ursula fon der Lyayen.
Sammitda nutq so‘zlagan Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayev Ukraina bo‘yicha tinchlik muzokaralari boshlanganini qo‘llab-quvvatlashini bildirdi.
«Transkontinental o‘zaro bog‘liqlikni oshirish — asosiy vazifamiz. Oxirgi yillarda Transkaspiy koridorida Qozog‘iston ancha faollashdi. Bu koridordan mahsulot olib o‘tishimiz 62 foizga oshdi. Qozog‘iston Yevropaga uglevodorod eksport qiluvchi asosiy davlatlardan biri bo‘lib qolmoqda. Shuningdek, milliy strategiyamiz doirasida biz AES qurmoqchimiz. AES energetik xavfsizligimizni ta’minlash uchun kerak.
Qozog‘iston mojarolarning tinch yo‘l bilan hal etilishi tarafdori. Ukraina bo‘yicha tinchlik uchun muzokaralar boshlanganini qo‘llab-quvvatlaymiz, salom yo‘llaymiz. O‘ylaymizki, ijobiy yakun topadi. Bu mojaroning barcha qiyin jihatlaridan xabardormiz», — dedi To‘qayev.
Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov mamlakat oxirgi yillarda 18 ta kichkina GES qurgani, yaqin yillarda yana 15 ta qurishini bildirdi.
«31 mart kuni uch tomonlama chegara kelishuvini imzoladik. Bu mintaqa barqarorligi, xavfsizligi uchun katta qadam bo‘ldi. Energetika, turizm, qishloq xo‘jaligi sohasida katta loyihalar boshlayapmiz. Davlatimiz katta gidroenergetik potensialga ham ega. Taxminan yiliga 142 mlrd kilovatt soat energiya ishlab chiqaryapmiz.
Qayta tiklanuvchi energetika va energo samarador texnologiyalar bo‘yicha Yevroittifoq bilan hamkorlikdan manfaatdormiz. Oxirgi yillarda 18 ta kichkina GES qurdik, yaqin yillarda yana 15 ta quramiz.
Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temiryo‘li Yevropa va Osiyoni bog‘laydi, masofani qisqa qiladi. Yevropa Ittifoqi transport bog‘liqlik tashabbusini va bu uchun mablag‘ ajratishini olqishlaymiz», — degan Japarov.
Tojikiston prezidenti Imomali Rahmon esa mamlakat 2037 yilga borib 100 foiz «yashil davlat»ga aylanishini aytdi.
«Tojikiston uchun energetika sektori, xususan, gidroenergetika va qayta tiklanuvchi energetika mamlakatning keyingi rivoji uchun juda muhim ahamiyat kasb etadi. Yevropa Ittifoqining Janubiy Osiyoga elektr uzatish uchun infratuzilma yaratish dasturini qo‘llashini biz qadrlaymiz, xususan, CACA-1000 loyihasini.
2037 yilga borib, Tojikiston to‘liq, 100 foiz yashil davlatga aylanadi. 2032 yilda esa biz elektrni to‘liq qayta tiklanuvchi manbalar hisobiga ta’minlaymiz. Dengizga chiqa olmaydigan mamlakatlar sifatida biz transport koridorlarini yaratish, rivojlantirish tashabbusini qadrlaymiz. Masalan, Tojikistonning 93 foizi tog‘lardan iborat», — dedi Imomali Rahmon.
Tojikiston prezidenti sammitda o‘z nutqini davom ettirib, Afg‘oniston masalasini ham ko‘tardi:
«Markaziy Osiyoning xavfsizligi va barqarorligi shubhasiz, Afg‘onistondagi vaziyat bilan bevosita bog‘liq. Bu davlatning iqtisodiyoti — beqaror, odamlar og‘ir gumanitar sharoitlarda yashamoqda. Barcha provinsiyalarda tezkor gumanitar yordamga muhtojlar ko‘paymoqda. Ayollar huquq erkinligining bo‘g‘ilishi ularning kelajagini xavf ostiga qo‘ymoqda.
Biz Afg‘onistondan beqarorlik to‘lqini bizga eksport bo‘lishini umuman istamaymiz. Tojikiston Afg‘onistonning qo‘shnisi sifatida bu davlatning terrorizmdan xoli va narkotik moddalar kontrabandasi hududi bo‘lmasligi haqida doim gapirib kelmoqda», — dedi Imomali Rahmon.
Turkmaniston prezidenti Serdar Berdimuhammedov o‘z davlatining neytraliteti hamda Yevropaga xomashyo, neft-gaz mahsulotlarini yetkazib berish taklifini aytdi.
«Turkmaniston o‘zining neytral statusidan kelib chiqib ishlashga tayyor. Turkmaniston yangi xavflarga qarshi birgalikda kurashishga o‘tishni taklif qiladi. Bular — axborot va kiberhujumlar, biologik xavfsizlik masalalari.
Yevropaga xomashyo, neft-gaz mahsulotlarini yetkazib berishni taklif qilamiz. Qayta tiklanuvchi energetika va uning imkoniyatlari bo‘yicha dialog boshlash tarafdorimiz. Turkmaniston elektr ishlab chiqarishni oshirish va uni Yevropaga yetkazib berishga tayyor.
Markaziy Osiyoda Yevropaga taklif qilsa bo‘ladigan ko‘p narsalar bor. Savdo-iqtisodiy hamkorlik hozir uning effektivligi nuqtai-nazaridan jiddiy ko‘rib chiqilishi kerak bo‘lgan soha», — dedi Serdar Berdimuhammedov.
“Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring
Ctrl
Enter
Xato topdIngizmi
Iborani ajratib Ctrl+Enter tugmasini bosingMavzuga oid yangiliklar
