Allergiya bugungi kunda dunyoning har beshinchi aholisi duch keladigan eng keng tarqalgan muammolardan biri hisoblanadi. Ko'pchilik allergiyaning sabablarini bilmaydi va uni oddiy qichishish, burun oqishi yoki to'satdan charchash deb hisoblaydi.
Ushbu maqolada allergiyani qanday aniqlash, uni sabablarini tushunish va sog'likka zarar yetkazmagan holda davolash haqida to'liq ma'lumot beramiz. Allergiya organizmning nisbatan xavfsiz moddalarga nisbatan haddan tashqari sezgirlik reaksiyasi sifatida namoyon bo'ladi.
Ayrimlar uchun allergen bilan aloqa hech qanday salbiy ta'sir ko'rsatmasa, boshqalar uchun bu ko'z yoshlanishi, yo'tal va boshqa noqulayliklarga olib keladi. Immun tizimi chang, hayvon junlari yoki ovqat mahsulotlari kabi zararsiz moddalarga tahdid sifatida qaraydi va gistamin moddasi ishlab chiqaradi.
Bu esa qichishish, burun oqishi, shish yoki toshmalarni keltirib chiqaradi. Allergiyaning paydo bo'lishiga nasl omili katta ta'sir ko'rsatadi.
Agar ota yoki onadan biri allergik bo'lsa, farzandda allergiya rivojlanish ehtimoli ikki barobar oshadi. Ammo tashqi omillar ham muhim rol o'ynaydi: stress, ifloslangan havo, uyquning yetishmasligi, noto'g'ri ovqatlanish va surunkali kasalliklar.
Ba'zan esa allergiya stress yoki sovuq kabi noan'anaviy sabablar bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Allergiya belgilari qichishish, toshmalar, burun oqishi, yo'tal, ko'z yoshlanishi va charchoq kabi simptomlar bilan namoyon bo'ladi.
Ba'zida terida qizarish, quruqlik, lab yoki qovoqlarning shishishi kuzatiladi. Og'ir hollarda nafas olish qiyinlashadi va o'pkada siqilish bo'lishi mumkin.
Allergik reaktsiyalarni davolashda allergenni aniqlash va undan uzoqlashish muhim. Shifokorlar allergiyani aniqlash uchun teri testlari yoki immunoglobulin E (IgE) tahlillarini o'tkazadilar.
Shu bilan birga, ba'zi hollarda ovqatni parhez asosida sinovdan o'tkazish tavsiya etiladi. Allergiyani o'z-o'zidan aniqlash yoki uy sharoitida davolash xavfli bo'lishi mumkin, shuning uchun mutaxassisga murojaat qilish lozim.
Bugungi kunda farmakologiya allergiyani davolash uchun turli xil antihistamin preparatlar, tomchilar va spreylarni taqdim etadi. Og'ir hollarda esa gormonal dorilar yoki adrenalin ishlatiladi.
Allergiyaga qarshi immunoterapiya esa allergenlarga organizmni moslashtirishga yordam beradi. Bu usul uzoq muddatli natijalarni beradi va allergik simptomlarni kamaytiradi.
Allergiyaga qarshi kurashning muhim qismi — sog'lom turmush tarziga rioya qilishdir. To'g'ri ovqatlanish, muntazam jismoniy faollik va yaxshi uyqu organizmni mustahkamlaydi.
Bundan tashqari, stressni kamaytirish va immunitetni mustahkamlash uchun nafas olish mashqlari yoki sovuq suv bilan chiniqish tavsiya etiladi. Allergiya simptomlari kuzatilgan hollarda o'z vaqtida shifokorga murojaat qilish zarur.
Faqat mutaxassis aniq tashxis qo'yib, to'g'ri davolash usulini tanlashi mumkin. O'z-o'zini davolash esa xavfli bo'lishi mumkin.
