“Асакабанк” омонатидан киберхужум орқали 3 млрд сўм ечилди

Жиззах вилоятида юракка таш бўладиган кибержиноят содир этилди. Катта миқдордаги банк омонати номаълум шахслар томонидан ўғирлаб кетилди. Тахминларга кўра, зарар 3 миллиард сўм атрофида, деб хабар берди kun.uz манбаси. Фуқаро ва банк ўзаро айбдорликда айбламоқда, ҳолат атрофида жиддий тортишувлар авж олмоқда.

Ҳодиса жуда кўп саволлар ва таҳликали фикрларни юзага чиқарди. 2023 йилнинг 19 декабрида фуқаро ва “Асакабанк”нинг Жиззах вилояти филиали ўртасида расмий омонат шартномаси тузилган. Унга кўра, банкка 210 минг АҚШ доллари миқдоридаги маблағ омонат сифатида топширилган. Бу ўта ишончли шартнома бўлиб, барча мижозларга хос бўлган ҳимоя механизмлари билан таъминланган.

Бироқ 2025 йил 26 май куни бутун вазият тубдан ўзгарди. Номаълум шахслар “Asakabank” мобил иловаси орқали “On-line uzs mobile” деб номланган омонат ҳисоб рақамидан 3 миллиард сўмга яқин маблағни яширинча ечиб олишга муваффақ бўлишди. Бу, авваламбор, банк тизимидаги киберхавфсизлик бўйича саволларни қайта кўриб чиқиш зарурлигини кўрсатмоқда.

Энг қизиғи шундаки, жабрланувчи бўлган омонатчи банк ходимларини айбламоқда. Унинг фикрига кўра, “Асакабанк”нинг Жиззах вилояти филиалидаги айрим ходимлар унинг номидан сохта шартномалар тузиб, омонат ҳисобларидаги пулларни ўз манфаатларига ишлатишган. Ушбу даъво ҳужжатларда ҳам акс этган бўлиб, мутахассислар томонидан ўрганиб чиқилмоқда.

Банк эса, ўз навбатида, бутун айбни омонатчининг мобил телефонига юкланган зарарли АРК-файлга юкламоқда. Уларга кўра, вирус орқали шахсий маълумотлар қўлга киритилган ва ушбу усул орқали пуллар ечиб олинган. Аммо жабрланувчи бунга раддия бериб, пуллар унинг эмас, балки банкнинг икки босқичли парол билан ҳимояланган ички тизими орқали ечиб олинганини таъкидламоқда.

Тергов бошланди. Жиззах вилояти ИИБ ҳузуридаги Тергов бошқармаси томонидан Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 169-моддаси 3-қисми “б” ва “в” бандлари асосида “ўғрилик” бўйича жиноят иши қўзғатилди. Айбланувчи ҳозирча номаълум, аммо тергов ҳаракатлари фаол давом этмоқда.

Кўплаб экспертлар бу вазиятни омонатчилар учун жиддий сигнал деб баҳолашмоқда. Уларга кўра, банклар киберхавфсизлик соҳасидаги назоратни янада кучайтириши, мижозларнинг шахсий маълумотларини қўшимча механизмлар билан ҳимоя қилиши шарт. Айниқса, мобил иловалар орқали амалга ошириладиган операциялар икки ёки уч босқичли тасдиқдан ўтиши талаб этилиши керак.

Жабрланувчи фуқаро ўз ҳаққини талаб қилмоқда. У омонат шартномаси орқали банкка ишонганини, пулини қонуний йўл билан сақлашни мақсад қилганини таъкидламоқда. Энди эса у на пули, на ҳақиқатга ета олган ҳолда юрибди. Ўзининг ҳуқуқларини тиклаш мақсадида у барча расмий идораларга мурожаат қилмоқда.

Бу воқеа нафақат якка шахс, балки омонат тизимидаги ишончни ҳам жиддий синовдан ўтказмоқда. Жамиятда кенг муҳокамага сабаб бўлган бу киберхужум кўпчиликни даҳшатга солди. Ким айбдор, ким ҳақ – буни фақат суд ва тергов органлари ҳал қилади. Аммо аёнки, бу каби ҳолатлар келгусида янада қаттиқ назорат ва шаффофликни талаб қилади.

Ҳозирча эса омонатчи ҳам, банк ҳам бир-бирини айблашдан ўзга чора кўрмаётганга ўхшайди. Тергов эса жиноятчилар аниқланмагунча тугалланмайди. Бир нарса аниқ: жиноят ҳақиқатдан ҳам мураккаб, оқибатлари эса оғир.

Масъул идоралар ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ушбу ҳолатни изчил текширмоқда. Айни пайтда жамият ва оммавий ахборот воситалари эса воқеалар ривожини кузатмоқда. Бундай ҳолатлардан хулоса чиқариш эса ҳамма учун сабоқ бўлиши керак. Чунки ишонч йўқолса, фақат пул эмас – тизимнинг ўзи ҳам қулаши мумкин. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!