Россия нефт "қопқон"ига тушиб қолди...

Саудия Арабистони сўнгги икки йилдаги нефт нархининг энг йирик пасайишини амалга оширди — у ўзининг асосий нефт нави бўлган Arab Light нархини Осиё мижозлари учун бир баррелига 2,30 долларгача пасайтирган.

Bloomberg’нинг хабар беришича, бу қарор OPEC+нинг кутилаётгандан кескинроқ тарзда кунига 400 минг баррелгача нефт қазиб чиқаришни ошириш тўғрисидаги қароридан атиги бир неча кун ўтиб қабул қилинди.

Бундан ташқари, «Трампнинг божлари» ҳам жаҳон нефт нархларига жиддий зарба берди — нефт нархи бир кунда 10 долларга тушиб кетди: баррелига 75 доллардан 65 долларгача. Бу сўнгги уч йил ичида кузатилган энг паст даражадир. Бюджети нефтнинг жаҳон нархларига тўғридан-тўғри боғланган Россия учун бу ҳақиқий иқтисодий зарба бўлди.

Бундан аввал Трамп OPEC+дан нефть нархини пасайтиришни талаб қилган эди. Унинг таъкидлашича, бу талаб инфляцияни пасайтириш ва Россияга босимни кучайтириш учун зарур — у шундай қилиб Кремлни Украинадаги урушни тугатишга ундамоқчи бўлган.

65 доллардан паст Brent — Кремл учун таҳдид

Лондондаги Brent нефти нархи 65 доллардан пастлаб кетди — бу сўнгги тўрт йилдаги энг паст кўрсаткич. Солиштириш учун: Россия 2024–2025 йиллар бюжетини нефт нархи 70 доллардан юқори бўлади, деб режалаштирган. Барча ҳар бир баррелдаги 1 долларлик йўқотиш — бюжет учун миллиардлаб рубл зарар дегани. Саудия Арабистони эса нефт етказиб беришни босқичма-босқич кўпайтиришни режалаштирмоқда, бу эса нархларнинг янада пасайиши хавфини юзага келтиради.

Нега бу ҳол Россия учун оғриқли?

Россия иқтисодиёти нафақат нефт, балки газ экспортига ҳам критик даражада боғланган. Бу даромадлар Кремлнинг ҳарбий харажатларини, жумладан, Украинага қарши урушни молиялаштиришга хизмат қилмоқда. Бюджет тақчиллиги ошиб бораётган шароитда арзон нефт Кремлнинг ҳарбий кампанияни давом эттириш режаларини барбод қилиши мумкин.

Агар нархлар тушиши давом этса, Москва оғир танлов қаршисида қолади: ё ҳарбий харажатларни қисқартириш керак бўлади ёки рубл босиб чиқаришга мажбур бўлади. Кейинги чора эса инфляцияни авж олдиради. Ҳар икки ҳолатда ҳам бу Кремл учун иқтисодий фалокат ва россияликлар учун оғир оқибатларни англатади.

Трампнинг роли

Bloomberg маълумотига кўра, OPEC+нинг қазиб чиқаришни ошириши ва нархларни тушириши АҚШ президенти Доналд Трамп томонидан қилинган босим фонида юз берган. Трамп OPEC+дан нархларни пасайтиришни талаб қилган, бу эса инфляцияга қарши курашиш ва Россияга босимни кучайтириш учун зарур, деб ҳисоблаган. Унинг қарори бир вақтнинг ўзида икки йўналишда таъсир қилмоқда: Россиянинг углеводородлар экспортидан тушадиган даромадини камайтирмоқда ва Кремлни урушни молиялаштириш манбаидан маҳрум қилмоқда.

Паст нархлар муаммоларни кўпайтирмоқда

Нефть нархи бир ҳафта ичида 10 фоиздан ортиқка тушди. Саудия Арабистони 2022 йил бошидан бери биринчи марта нархларни бунчалик кескин пасайтирди. Май ойидан бошлаб бозорга қўшимча нефт оқими кириб келади. Бу билан бирга, Москва OPEC+ ичида таъсирини йўқотмоқда — Саудия Арабистони борган сари мустақил ҳаракат қилмоқда.

Россия учун таҳликали манзара

Россия нефт қопқонига тушиб қолди. Нархларнинг бу тарзда кескин пасайиши РФ иқтисодиётидаги энг заиф нуқта — нефт экспортидан тушадиган даромадга зарба бермоқда. Агар нархлар барқарорлашмаса, Кремл 2014 йилги инқирозда ҳам кузатилмаган миқёсдаги бюжет фалокатига дучор бўлиши мумкин. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг