Таҳлил: Россия-Украина уруши якуни яқинлашдими?

Истанбулга қайтиш: Владимир Путиннинг музокараларга қайтиш таклифи уруш тугашини яқинлаштирадими?

BBC рус хизмати мухбири Элизавета Фохт изоҳлайди.

Владимир Путиннинг Кремлда журналистлар олдидаги тунги нутқида иккита муҳим жиҳатга эътибор қаратиш жоиз.

Биринчидан, Россия президенти амалда ўт очишни тўхтатиш режимини 30 кунга узайтириш ғоясидан воз кечди. Украина ва унинг Европадаги иттифоқчилари узоқ муддатли сулҳни қаттиқ кутаётганди. Путин эса Украина олдинги оташкесимларни бузганини рўкач қилиб, ўт очишни тўхтатишни истамади (Украина расмийлари ҳам Россияни оташкесим чоғида шу каби қоидабузарликларга йўл қўйишда айблаган).

Иккинчидан, шу пайтгача Украина билан тўғридан тўғри музокараларни бошлашга тайёрлигини бир неча бор айтган Путин биринчи марта Киевга учрашув учун аниқ сана ва жойни таклиф қилди: 15 май, Истанбул. Россия президентининг сўзларидан маълум бўлишича, у аслида уч йил олдин тўхтатилган музокараларни қайта бошлашни таклиф қилмоқда.

Ўшанда, 2022 йил баҳорида Россия ва Украина делегациялари Беларус ва Истанбулда учрашган эди. Ушбу мулоқот натижаси Истанбул коммюникеси бўлганди – бу ҳужжатда Украина хавфсизлик кафолатлари эвазига нейтрал мақомга рози бўлиши мумкинлиги, босиб олинган ҳудудлар масаласи эса Путин ва Зеленский томонидан шахсан муҳокама қилиниши айтилганди. Охир-оқибат битим барбод бўлди.

Украина расмийлари Владимир Путин уларни Истанбулга учрашувга чақиришини билганми ёки йўқми, буниси номаълум. Кремлнинг бу таклиф учун танлаган формаси, албатта, Россия президенти ниятларининг жиддийлиги ҳақида шубҳаларни келтириб чиқаради.

Ҳар қандай ҳолатда ҳам Путиннинг таклифи Киевни қийин аҳволга солиб қўяди. Бир томондан, Украина иттифоқчилари кўмагида бир неча ҳафта давомида Россия билан ҳақиқий музокараларни фақат жанговар ҳаракатлар тўхтатилгандагина бошлаш мумкинлигини таъкидлаб келди. Бошқа томондан, урушни тезроқ тугатишни истаган Доналд Трамп бошчилигидаги АҚШ Киевга босим ўтказмоқда.

Агар Киев барибир Москва билан тўғридан тўғри музокараларга рози бўлса, бу кўплаб номаълум шахслар билан мураккаб дипломатик жараённи бошлайди. Босиб олинган ҳудудларни нима қилиш керак? Киев қандай хавфсизлик кафолатларига эга бўлади ва уларни ким беради? Улар Украинанинг тўртта области аннексия қилинишидан олдин тайёрланганини ҳисобга олсак, Истанбул коммюникеси давридаги ҳужжатларга қайтишнинг имкони борми? Россия ҳар қандай муросага тайёрми?

Буларнинг барчаси жуда оғриқли саволлар. Уларга эртами-кечми жавоб излашга тўғри келади. Биз ҳозирча Украинанинг Кремл чақириғига қандай жавоб беришини кутишимиз керак. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!