Өзбекстанда 2026 жылғы 1 наурыздан бастап жарамдылық мерзімі өткен тауарларды сату техникалық тұрғыдан мүмкін болмайды. Бұл — елде тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласында жаңа кезең бастайтын маңызды реформа болып саналады.
Президент Шавкат Мирзиёев 6 қазанда қол қойған «Тұтынушылардың құқықтарын тиімді қорғау жөніндегі шаралар туралы» қаулысына сәйкес, енді базарлар мен дүкендерде жарамдылық мерзімі өткен тауарлардың сатылуы автоматты түрде тоқтатылады.
QR жүйесі арқылы бақылау: төлем жүзеге аспайды
Қаулыға сәйкес, 2026 жылдан бастап цифрлық таңбасы бар әрбір өнімнің жарамдылық мерзімі QR-код жүйесі арқылы бақыланады. Егер тауардың мерзімі өтіп кетсе, сатып алу кезінде QR-код сканерленгенде төлем жүзеге аспайды — жүйе мұндай операцияны автоматты түрде бұғаттайды.
Бұл дегеніміз, жарамдылық мерзімі өткен өнімді сату немесе сатып алу техникалық тұрғыдан мүмкін болмайды. Тіпті сатушы немесе кассир әдейі осындай тауарды өткізуге тырысса да, электрондық терминал түбіртек беруге рұқсат етпейді.
115 мыңнан астам өнім цифрлық бақылауда
Қазіргі таңда Өзбекстанда цифрлық таңбалау жүйесі темекі өнімдерін, алкогольді ішімдіктерді, сыраны, тұрмыстық техниканы, дәрі-дәрмектерді, медициналық бұйымдарды, су мен алкогольсіз сусындарды қамтиды. Ұлттық каталогта 115 мыңнан астам өнім тіркелген.
Бұл жүйе тек тұтынушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз етіп қана қоймай, жалған және заңсыз тауар айналымының алдын алады. Сарапшылардың айтуынша, цифрлық бақылау нарықтағы ашықтықты қамтамасыз етіп, сенімді арттырады және әділ бәсекелестік ортасын қалыптастырады.
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау — жаңа деңгейде
Қаулы аясында 2025 жылдың 15 қазанынан 2027 жылдың 1 қаңтарына дейін үкіметтік емес ұйымдардың қатысуымен арнайы пилоттық жоба жүзеге асырылады. Бұл жоба аясында «жасырын сатып алушылар» арқылы нарықтағы жағдай сыналады.
Сонымен қатар, биылғы жылдың 1 желтоқсанынан бастап тұтынушылардың өтініштерін жедел әрі ашық қарауға мүмкіндік беретін жаңа электрондық платформа іске қосылады. Оның көмегімен азаматтар өз шағымдары мен ұсыныстарын тез, ресми және ашық түрде жеткізе алады.
Жаңа жүйе мемлекеттік органдар, кәсіпкерлер және қоғам арасындағы ынтымақтастықты нығайтады. Осы арқылы тұтынушы тек «тауар сатып алушы» ғана емес, нарықтық бақылаудың белсенді қатысушысына айналады.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
