Украина Авдийивкадан чекинишда юзлаб аскарлари асир тушгани ҳақидаги хабарларга жавоб қайтарди

^{Фото: РФ мудофаа вазирлиги / Reuters / Scanpix / LETA}
20 феврал куни эълон қилинган мақолада айтилишича, 850 дан 1000 нафаргача бўлган аскарлар асирга тушган бўлиши мумкин ёки бедарак йўқолган деб ҳисобланмоқда.

«Украинанинг чекиниш жараёнидан хабардор бўлган икки аскар 850 дан 1000 нафаргача аскар асирга тушган ёки бедарак йўқолган деб ҳисобламоқда. Ғарб расмий шахслари ҳам бу миқдор тўғридек кўринаётганини айтишмоқда», — дея ёзган нашр.

«Таврия» оператив-стратегик қўшинлар гуруҳи вакили Дмитро Лиховой BBC Украина хизматига берган интервюсида бу маълумотни рад этган. «Бу ҳолатда NYT россияликларнинг нарративларини тарқатмоқда», — деган у.

Унинг тушунтиришича, Авдийивкадаги амалиётнинг сўнгги босқичида душманнинг устун кучлари босими остида бир қанча украин ҳарбий хизматчилари асир тушишган. Аммо гап юзлаб ҳарбийлар ҳақида бормайди.

«Ҳозир биз „маълум миқдордаги ҳарбийлар алоқага чиқмагани“ факти билан ишлаяпмиз. Ахир аввалига бедарак йўқолган деб ҳисобланган айрим ҳарбий хизматчилар вақт ўтиб биз билан алоқага чиқишмоқда; улар ҳоспиталларда ёки ўз бўлинмаларига қўшилишмоқда», — деган у.

Лиховойнинг сўзларига кўра, бу хабарлар — Россия бомба ва снарядлар билан биргаликда қўллайдиган «ахборий тажовузи»нинг бир қисмидир.

«Россия пропагандасининг юзлаб ёки минглаб асирлар ҳақидаги хабарлари — ҳеч нарсани тасдиқламайдиган дезинформация. Ёки, очиғини айтганда, буткул ёлғон», — деган «Таврия» гуруҳи расмийси. У украин қўшини ҳам россиялик ҳарбийларни асир олганини қўшимча қилган.

NYT нималарни ёзганди?

NYT украин қўшини олиб чиқилиши яхши режалаштирилмаган ва тартибсиз кечган, деган хулосага келган ғарблик мулозимлардан иқтибос келтирганди.

Нашр аскарлар билан интервюларга ҳавола қилган ҳолда украин қўшини ўтган ҳафтада Россия қўшини Авдийивкада бу қадар тез илгарилашига тайёр бўлмагани ҳақида ёзган.

Украина мунтазам пиёда кучлар чекиниши учун вақтдан ютиш мақсадида махсус амалиёт кучлари ва сараланган 3-алоҳида десант-штурм бригадасини ишга солди. Аммо бу бўлинмалар россияликларнинг ҳаракатини секинлаштира олмади ва украин ҳарбийларининг барчасини олиб чиқа олмади.

«Тартибсиз чекиниш муқаррар эмасди. Қўшинларни катта йўқотишларсиз олиб чиқиш қийин, аммо имкон доирасидаги иш, агар бу онгли равишда, шошилмасдан амалга оширилса, деб ҳисоблайди америкалик стратеглар», — дея ёзган нашр.

Уларнинг фикрича, Украина Авдийивкадан чекинишни бошлашни жуда кечиктириб юборган.

NYT журналистлари билан гаплашган ҳарбийлар алоқадаги муаммо ҳам тартибсиз чекинишга сабаб бўлганини айтишган.

Нашр суҳбатдошлари тахминига кўра, айрим бўлинмалар бошқалари чекиниш ҳақида хабар топишидан анча олдинроқ кетиб қолган. Бу эса ичкарида қолиб кетган қисмлар россияликлар қуршовига тушиб қолиш хавфини юзага келтирган.

Украин ҳарбийлари нима демоқда?

Учинчи алоҳида штурм бригадаси командири ўринбосари Родион Кудряшов BBC украин хизмати учун берган интервюсида оператив қуршовдан чиқишни «ҳарбий санъатдаги энг яхши манёврлардан бири» деб атаган.

Бригадни сўнгги босқичда, украин кучларига зудлик билан қўшимча кучларга эҳтиёж сезган маҳалда (жумладан, эҳтимолий чекинишда қўллаб-қувватлаш учун) Авдийивкага юборишган.

Кудряшов чекиниш қандай қийин шароитларда кечганини тушунтирган: рақиб билан кучлар нисбати 1 га 11 кўринишида бўлган, ўқ-дорилар етишмаган, россияликлар эса бошқарилувчи авиабомбалар ташлаб, ҳаммаёқни олов ичида қолдирган.

«3-бригада жангчилари айрим ҳолатларда 360 даража бўйича жанг қилишига тўғри келди», — деган у.

Аммо, унинг сўзларига кўра, россияликлар украинларнинг айрим бўлинмаларини қуршовга олган бўлса-да, асосий ҳалқани ёпа олишмаган.

Чекиниш оғир кечганига қарамай, Кудряшов уни муваффақиятли деб ҳисоблайди.

«Муваффақиятли режалаштириш, ҳарбийларнинг сифатли иши туфайли биз ҳалқа ёпилишига йўл қўймадик ва россияликлар шаҳар ичкарисида ҳосил қилган ҳалқаларни ёриб ўтдик», — деган у.

17 феврал куни Украина қуролли кучлари бош қўмондони Олександр Сирский «қуршовга тушмаслик ҳамда ҳарбий хизматчилар ҳаёти ва саломатлигини сақлаб қолиш учун» украин қўшини Авдийивкадан олиб чиқилганини эълон қилди.

Шу куни Украина ҚК «Таврия» оператив-стратегик гуруҳи қўмондони Олександр Тарнавский амалиётнинг якуний босқичида бир қанча ҳарбий хизматчилар асир тушгани ҳақида маълум қилди.

Кейинроқ россияликлар томонидан содир этилган бўлиши мумкин бўлган ҳарбий жиноят далиллари пайдо бўлди. Шаҳар эгаллангач «Зенит» таянч пунктидан топилган олти нафар жангчининг қариндошлари улар асир тушганидан кейин ўлдирилганини айтишди.

Авдийивкадан чекинган украин ҳарбийлари BBC билан суҳбатда қўмондонлик 110-алоҳида механизациялашган бригада жангчиларининг чекинишга буйруқ бериш тўғрисидаги сўровларни инкор этганини эслашган. Ниҳоят чекинишга рухсат берилганида, кеч бўлганди — ҳарбийлар қуршовда қолганди.

«Зенит» таянч пунктида қолиб кетган жангчиларнинг илк гуруҳи 14 февралга ўтар кечаси қуршовни ёриб ўтишга ҳаракат қилади, аммо артиллерия зарбалари остида қолади. Жангчиларнинг бир қисми ҳалок бўлади, қолгани ярадор ҳолатда ортга қайтади. Улар орасида ҳарбий шифокор Иван Житник ҳам бўлган. Қуршовдан омон чиққан ҳарбийлардан бири Виктор Билякнинг сўзларига кўра, Житник рация орқали қўмондонлик билан боғланиб, уларни қачон эвакуация қилишлари ҳақида сўрайди, аммо унга улар мустақил ҳолда қуршовдан чиқиши кераклиги айтилади. «Ярадорларга нима бўлади?» дея берилган саволга жавобан штаб бошлиғи шундай дейди: «Ярадорларни қолдиринг».

15 феврал куни кундузи Житник ўз синглисининг турмуш ўртоғи Дмитро билан боғланишга муваффақ бўлади. У мулоқотни ёзиб олган. Суҳбат вақтида позицияга россиялик ҳарбийлар кириб келган. «Улар аллақачон шу ердами, Ваня?» — деб сўрайди Дмитро. Житник паст овозда жавоб беради: «Ҳа». Шундан кейин Дмитро гўшакнинг нариги томонидан шу сўзларни эшитади: «Телефонни ўчир». Житникнинг синглиси Екатерина BBC билан суҳбатда унинг акаси РФ ҳарбийларига қаршилик кўрсатмагани ва автоматини бир четга қўйиб, ўзи билан сув олишга рухсат сўраганини айтади. Кейинги куни тарқалган видеода Житникнинг қариндошлари ўша жойда ўлдирилган Ивана сув солинган пластик идишни ушлаганча ётганини кўришади.

110-бригада Авдийивкадан бўлинмаларни олиб чиқиш тўхтовсиз бомбардировка, артиллерия зарбалари ва дронлар ҳужуми остида кечганини маълум қилган. «Зенит» қуршов ичида қолгани туфайли қўмондонлик Россия томони билан ярадорларни эвакуация қилиш ва кейинчалик алмашиш бўйича келишиш учун мувофиқлаштириш маркази билан боғланган. Ўз навбатида, «Зенит»да қолган жангчилар ўз ҳаётини сақлаб қолиш бўйича буйруқ олишган, дейилади 110-бригада қўмондонлиги хабарида. BBC Украина хизмати ёзишича, Житник ва унинг қуролдошларига бу буйруқ етказилган, аммо улар россияликлар уларни тирик қолдиришига «унчалик ишонишмаган».

Украин ҳарбийлари ўлдирилгани акс этган видео тарқалгач, Донецк области прокуратураси уруш қонунлари ва урф-одатлари бузилиши ҳақидаги модда бўйича текширув ишлари бошганини маълум қилган. Прокуратура вакили видеода украин ҳарбийларида қурол бўлмагани ва улар ўзини ҳимоя қилиш имконига эга бўлмаганига эътибор қаратган. 20 феврал куни Олий раданинг инсон ҳуқуқлари бўйича вакили Дмитро Лубинец Россия армиясининг ҳарбий жиноятларини ҳужжатлаштириш учун Халқаро Қизил хоч жамиятига ва БМТга мурожаат қилганини маълум қилган.

Россия мудофаа вазирлиги олти нафар жангчи отиб ташлангани юзасидан муносабат билдирмаган ва украин ҳарбийлари асир олингани тўғрисида ҳам хабар қилмаган. Россия ва Украина уруши “Замин” янгиликларини “Facebook”да кузатиб боринг