1 фоиз одамнинг бойлиги 22 дунё камбағалини йўқ қилишга етарли

Охирги ўн йилликда дунёдаги энг бой қатлам — яъни аҳолининг фақатгина 1 фоизини ташкил этувчи инсонлар — ўз бойликларини фантастик даражада оширишга муваффақ бўлишди. Улар ҳозирги кунда 33,9 триллион долларга тенг бойликка эга бўлиб, бу сумма бутун сайёрадаги муаммоли қашшоқликни камида 22 марта йўқ қилиш имконини беради.

Бу ҳақда The Guardian нашрида эълон қилинган, Oxfam халқаро хайрия ташкилоти ўтказган таҳлилий ҳисоботда маълум қилинди. Унда қайд этилишича, мазкур тоифадаги инсонлар бир неча йил ичида ноёб иқтисодий устунликни қўлга киритиб, дунё молиявий манбаларида ҳукмронлик қилмоқда.

Миллиардерлар сони ва бойлиги кескин ошди
Масалан, Буюк Британияда 1990 йилда фақат 15 нафар миллиардер мавжуд бўлган бўлса, 2024 йилга келиб уларнинг сони 165 нафарга етди. Бу мутлақ рекорд ҳисобланади. Equality Trust ташкилотининг маълум қилишича, ўтган вақт мобайнида ушбу шахсларнинг ўртача бойлиги 1000 фоиздан ортиққа ошган.

Миллий иқтисодиётлардаги тенгсизликлар тобора кучайиб бораётган бир пайтда, бу тенденция жаҳон миқёсида жиддий муаммоларни келтириб чиқариши мумкинлиги борасида мутахассислар жиддий огоҳлантирмоқда.

Бойлар ҳаммага қараганда камроқ солиқ тўлайди
Oxfam ҳисоботига кўра, дунёдаги миллиардерлар ўз мол-мулкининг атиги 0,3 фоизини солиқ сифатида тўлашади, бу эса оддий ишчи-ходимлар тўлайдиган ставкадан анча паст. Бу ҳолат, албатта, ижтимоий адолат мезонларига зид келади.

Маҳаллий ва халқаро даражада солиқ ислоҳотлари ўтказилмас экан, тенгсизлик янада чуқурлашиши табиий. Миллий бюджетга тушмаётган миллиардлаб долларлар эса таълим, соғлиқни сақлаш ва ижтимоий хизматлар соҳасидаги эҳтиёжларни қоплаш ўрнига "солиқ жаннатлари"га йўл олади.

Солиқ ислоҳотлари: Умид ва амалий таклифлар
2023 йили Испания, Бразилия, Германия ва Жанубий Африка каби йирик иқтисодиётлар G20 саммитида шундай йирик бойлик эгаларига камида 2 фоизлик солиқ жорий қилиш таклифини маъқуллашган эди. Франциялик машҳур иқтисодчи Габриел Зукман томонидан тайёрланган таҳлилларга кўра, бундай чора 250 миллиард долларгача қўшимча даромад келтириши мумкин.

Мақсад — трансмиллий корпорациялар ва рақамли иқтисодиётга эга компаниялар учун глобал минимал корпоратив солиқни 15 фоизга етказиш, ҳамда бойларнинг "солиқ паноҳгоҳларига" қочишининг олдини олиш.

“Солиқ жаннатлари”га қарши жаҳон кампанияси
Бу борада дунёнинг кўплаб мамлакатлари солиқ қочқинларига қарши кескин чоралар кўриш зарур деб ҳисобламоқда. Мисол учун, Монако, Жерси ва бошқа шундай юрисдикцияларда яшайдиган, аммо Буюк Британия ёки Францияда даромад қилаётган миллиардерларнинг ҳақиқий солиқ тўлашини таъминлаш муҳим деб топилмоқда.

Бу нафақат миллий бюджетни мустаҳкамлаш, балки жамиятдаги адолат мезонларини тиклаш йўлида ҳам муҳим қадам бўлади. Бу жараёнда Охфам сўрови натижалари жуда муҳим аҳамият касб этади: дунё аҳолисининг 86 фоизи бойлар ва йирик корпорацияларга "солиқ тешиклари"ни ёпиш орқали давлат хизматларини молиялаштириш ғоясини қўллаб-қувватлаган.

Хулоса: Жамиятни барқарор ривожлантириш учун тенглик зарур
Oxfam ҳисоботи, ҳақиқатда, жаҳондаги энг бойларнинг улкан молиявий устунлиги ҳақида жиддий ўйлашга ундайди. Агар дунёдаги бойлик адолатли ва самарали тақсимланса, нафақат қашшоқликка барҳам берилиши, балки миллионлаб одамлар учун муносиб ҳаёт шароити яратилиши мумкин.

Ҳозирги тенденция давом этаверса, дунёдаги ижтимоий номувофиқлик янада кучайиши ва турли сиёсий ҳамда иқтисодий инқирозларга сабаб бўлиши эҳтимолдан холи эмас. Давлатлар ва халқаро ташкилотлар ушбу масалани ортиқча сукутга олмасдан, фаол ва қатъий чоралар кўришлари талаб этилади. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!