Исроил Ғазо секторидаги фаластинликларни Жанубий Суданга кўчириш масаласи юзасидан мулоқотлар олиб бораётгани айтилмоқда. Бу қадам ҲАМАСга қарши 22 ойдан бери давом этаётган уруш оқибатида вайрон бўлган ҳудуддан оммавий чиқиш жараёнини рағбатлантиришга қаратилган кенг кўламли уринишлар қаторига киритиляпти, деб хабар берди CNN. Бу мавзу атрофидаги сиёсий тонлар кескин, тушунтиришлар эса бир-бирига зид.
Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳунинг таъкидлашича, АҚШ президенти Доналд Трамп Ғазо аҳолисининг катта қисмини кўчириш ғоясини амалга ошириш истагини билдирган ва бу ташаббус “ихтиёрий миграция” сифатида талқин этиляпти. Исроил расмийлари фаластинликларни Африканинг бошқа давлатларига жойлаштириш борасида ҳам ўхшаш таклифларни илгари сургани айтилди. Расмий баёнотларда бу йўл “ишлаб чиқилган йўл харитаси” сифатида кўрсатилаяпти, танқидчилар эса у ёндошувни кескин рад этмоқда.
Нетаняҳу i24 телеканалига берган суҳбатида қуйидагича фикр билдирди: «Менимча, тўғри қарор, ҳатто уруш қонунларига кўра ҳам, мен билганимдек, аҳолининг кетишига рухсат этиш ва кейин у ерда қолган душманга бор куч билан ҳужум қилиш имконини беради». Ушбу жумлалар мазмунида хавфсизлик мантиқига таяниш бор, аммо унинг оқибатлари борасида кескин тортишувлар кучаймоқда.
Фаластин томони, инсон ҳуқуқлари ташкилотлари ва халқаро ҳамжамиятнинг катта қисми бу таклифларни халқаро ҳуқуқ нормаларини бузган ҳолда аҳолини зўрлик орқали сиқиб чиқариш режаси сифатида рад этмоқда. Уларнинг фикрича, “ихтиёрий” таърифида зўравонлик шароитидаги асил эркин танлов ифодаланмайди; инсонпарварлик қоидаларига зид оқибатлар хавфи мавжуд.
Шу билан бирга, Жанубий Судан Ташқи ишлар вазирлиги ўз баёнотида Исроил билан фаластинликларни кўчириш борасида мулоқот кетмоқда, деган хабарларни “асоссиз” дея атади. Ресмий хат-ҳужжатлар ва расмий тасдиқларнинг йўқлиги, манбаларнинг турлича талқини вазиятга янада муҳокамалар қўшмоқда.
АҚШ Давлат департаменти вакили эса шахсий дипломатик суҳбатларга изоҳ бермаслигини билдирди. Бу позиция амалдаги музокара маданиятига мос келади: ёпиқ эшиклар ортидаги мулоҳазаларни омма олдида шарҳламаслик тамойили сақланаётгани кўринади.
Якуний манзара шундай: бир томонда — “ихтиёрий миграция” деб таърифланаётган йўл; иккинчи томонда — мажбурий чиқаришга тенглаштирилаётган айбловлар. Жанубий Судан расмий равишда инкор этар экан, халқаро ҳуқуқ ва инсон ҳақларига оид баҳс янада кескинлашмоқда. Масала борасидаги ҳар бир янги баёнот ва ишора келаси қадамларнинг сиёсий ён беришисиз қандай шакл олишини белгилаб бериши мумкин.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
