Сиёсий таҳлилчилар ва халқаро нашрлар, жумладан Politico, яқин беш йил ичида дунёга кескин таъсир қилиш эҳтимоли юқори бўлган беш можаро ва уруш имкониятини эълон қилишмоқда. Бу таҳлиллар АҚШнинг разведка агентликлари томонидан тўпланган охирги маълумотлар ва ҳисоботларга таянади.
Биринчидан, Ҳиндистон ва Покистон ўртасидаги низо энг жиддийидир. Бу икки давлат ядровий қуроллар билан таъминланган ва уларнинг сони жаҳондаги бошқа давлатларга нисбатан энг юқори даражада. Покистонда 170 та ядровий қурол мавжуд бўлиб, Ҳиндистон эса 180 тага эга. Ҳар икки томоннинг ички сиёсий вазиятлари эса уларни кескинлашув ва можарога олиб келиши мумкин бўлган ҳолатга олиб бормоқда. Демак, ҳар қандай ноаниқлик катта фалокатга сабаб бўлиши мумкин.
Иккинчидан, Хитой ва Тайван орасидаги зиддият XXI асрда глобал қудратнинг кимда эканини аниқлаб бериши мумкин. АҚШ узоқ вақтдан буён Тайванни қўллаб-қувватлашини эълон қилган, аммо кўпчилик таҳлилчилар Трампнинг бу ваъдага қанчалик содиқ қолиши мумкинлигига шубҳа билдирмоқда. Бу минтақадаги ҳар қандай ҳаракат дунё сиёсатини тунд қилиши мумкин.
Учинчидан, Россия ва Болтиқбўйи давлатлари ўртасидаги геосиёсий зиддият ҳам эътибордан четда қолмайди. Путиннинг мақсади тарихан Россиянинг бир қисми бўлиши керак деб ҳисоблаган ҳудудларни қайтадан ўз назорати остига олиш, шунингдек, НАТО ва Европа давлатларининг стратегиясини текширишдир. Бу минтақадаги ҳар қандай ҳаракат Европа хавфсизлиги учун катта таҳдид туғдириши мумкин.
Тўртинчидан, Ҳиндистон ва Хитой орасидаги чегара можароси ҳам жиддий таҳдидни намоён этмоқда. Ҳиндистон томонида аҳоли пунктлари Хитойдагидан кўп, бу эса минтақадаги тушунмовчилик ва кучайиш эҳтимолини янада оширади. Ҳозирда икки давлат қўшинлари чегарада қурол олиб юришдан чекланган, аммо анъанавий олдини олиш механизмлари, шартномалари ва алоқа линиялари мавжуд эмас. Бу ҳолат ҳар қандай нотўғри қарор ёки хатони катта можарога айлантириши мумкин.
Бешинчидан, Корея ярим ороли энг ноаниқ ва хавфли минтақалардан бири ҳисобланади. Шимолий Корея аста-секин олиб борилаётган иқтисодий босим ва очлик билан парчаланиб кетмоқда. Унинг ҳукуматининг шафқатсизлиги эса мамлакатни фалаж ҳолатга келтирди. Ким Чен Ин ўзини кейинги Саддам Ҳусайн ёки Муаммар Қаддафий каби кўрмаслиги мумкин. Унинг эътибори эса асосан ядровий қуролларга қаратилади. Агар раҳбар заифлик ёки таҳдидни ҳис қилса, ҳар қандай воқеа содир бўлиши эҳтимоли катта.
Шунингдек, мутахассислар таъкидлашича, бу беш минтақадаги можаролар фақат ҳарбий низолар билан чекланиб қолмайди. Улар глобал иқтисодиёт, сиёсат ва халқаро дипломатияга ҳам сезиларли таъсир кўрсатиши мумкин. Шу боис, келгуси беш йилда дунё саҳнасидаги бу можаролар эътибор марказида бўлади ва уларнинг ривожи ҳар бир давлатнинг хавфсизлик стратегиясини қайта кўриб чиқишини талаб қилади.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
