Хитойлик олимлар 1,3 км масофадан матнни ўқийдиган суперлазер яратди

Хитойлик тадқиқотчилар замонавий кузатув технологиялари соҳасида яна бир инновацион ютуққа эришишди. 2025 йил май ойида улар 1,36 километр масофадан гуруч донасидек — бор-йўғи 3 миллиметрли — матнни аниқ ўқийдиган лазер тизимини яратишга муваффақ бўлди. Бу ҳақда The Sun нашри хабар берди.

Ушбу технология нима билан ўзига хос?

Янги лазер тизими анъанавий телескопларга нисбатан 14 марта аниқроқ тасвир бериш қобилиятига эга. Бу эса узоқ масофалардан юқори сифатли оптик маълумот олиш имконини беради. Мутахассислар бундай имкониятни “оптик кузатувдаги янги босқич” деб баҳоламоқда.

Ишлаш усули

Лазер тизими фаол интенсивлик интерферометрияси деб аталувчи усул асосида ишлайди. Бу методда тасвир ёруғликнинг юзалардан акс этиши ва интенсивлик тебранишларига қараб яратилади. Ушбу ёндашув ҳаводаги турли бузилишларга қарамасдан, аниқликни юқори даражада сақлаб қолишга ёрдам беради.

Техник жиҳатлар:

Аниқлик: 1,36 км масофадан 3 мм ҳажмдаги матнни ўқиш имкони;
Оптик тўр: 4×4 микролинзалар орқали нурни тарқатиш натижасида кўриш майдони 17,2 мм дан 68,8 мм гача кенгайган;
Сигнал тезлиги: Лазер модули 10 ГГцдан юқори частотада ишлайди;
Шовқинни камайтириш: Оптик шовқин 10 000 мартагача камайтирилади, бу эса заиф сигналларни аниқроқ қабул қилишга ёрдам беради.

Қайси соҳаларда фойдаси тегиши мумкин?

Археология: Масофадан қадимий ёзувларни аниқ ўқиш имкони;
Экология ва биология: Ҳайвонларнинг ҳаёт тарзини узоқдан мониторинг қилиш;
Хавфсизлик ва разведка: Масофавий аниқ кузатув тизимларини яратишда қўллаш.

Бироқ ушбу технологияни ҳар қандай шароитда қўллаш мумкин эмас. У фақат тўғридан-тўғри кўриш чизиғидаги объектлар учун самарали ҳисобланади. Шунингдек, лазерни объектга йўналтириш зарурлиги боис, яширин кузатув учун мос эмас.

Бундан ташқари, юқори аниқликка эга бўлган бу тизим мураккаб тузилмага эга бўлиб, фойдаланиш учун махсус билим ва техник хизмат талаб этилади.

Шунингдек, бу технология оптик ускуналарнинг келажагини белгилаб берадиган муҳим қадам сифатида баҳоланмоқда ва тез орада турли соҳаларда амалиётда қўлланилиши кутилмоқда.