Microsoft AI Economy Institute томонидан тайёрланган янги таҳлилий ҳисоботга кўра, Ўзбекистон сунъий интеллект соҳасида катта, бироқ ҳали тўлиқ амалга оширилмаган салоҳиятга эга. Тадқиқот натижалари шуни кўрсатадики, мамлакат сунъий интеллект технологияларини интеграция қилишнинг бошланғич босқичида турибди.
Digital ва энергетик инфратузилманинг ҳозирги ҳолати ушбу соҳанинг тез ривожланиши йўлидаги асосий тўсиқ сифатида қайд этилди. Институт таҳлилчилари Ўзбекистонда сунъий интеллект технологияларининг тарқалиш даражасини 5,7% деб баҳолашди, бу эса ушбу технологияларнинг жорий этилишининг бошланғич босқичини англатади.
Ҳисоботда таъкидланишича, Ўзбекистон иқтисодиёт, таълим тизими ва давлат бошқаруви каби асосий соҳаларда сунъий интеллект фаол қўлланилаётган мамлакатлар қаторига кирмайди. Рақамлаштириш жараёнининг секинлашувига олиб келаётган асосий омиллар инфратузилмавий имкониятларнинг чекланганлиги билан бирга, ўзбек тилидаги маълумотлар танқислиги билан ҳам боғлиқ.
Ўзбек тилида катта ҳажмдаги маълумотлар етишмаслиги маҳаллийлаштирилган сунъий интеллект моделлари яратиш ва ўргатишни қийинлаштиради. Ҳужжатда мавжуд муаммоларни кўрсатиб берувчи аниқ кўрсаткичлар келтирилган.
Масалан, мамлакатда электр энергияси билан таъминланиш даражаси 80% атрофида бўлиб, бу энергия талаб қилувчи ҳисоблаш жараёнлари учун жиддий тўсиқ бўлиши мумкин. Интернетдан фойдаланиш даражаси 80% дан 100% гача бўлса-да, рақамли технологияларни қабул қилиш индекси (Digital Adoption Index) 40% дан юқори эмас.
Шунингдек, ҳозирда мамлакатда катта маълумотларни қайта ишлаш марказлари ва замонавий сунъий интеллект тизимлари учун зарур бўлган махсус платформалар етишмайди. Бироқ, Microsoft мутахассислари Ўзбекистоннинг истиқболига оптимистик ёндашмоқда.
Мамлакатда рақамлаштириш соҳасидаги ислоҳотлар ва сунъий интеллектни ривожлантириш бўйича миллий стратегиянинг ишлаб чиқилиши келажакдаги ўсиш учун мустаҳкам замин яратмоқда. Microsoft мутахассислари мавжуд салоҳиятни рўёбга чиқариш учун бир неча устувор йўналишларга эътибор қаратишни таклиф этишди.
Биринчидан, маълумот узатиш тармоқларини кенгайтириш ва ҳисоблаш қувватларини ошириш зарур.
Иккинчидан, ўзбек ва мамлакатда кенг тарқалган бошқа тиллар учун мослаштирилган тил моделлари ривожланиши муҳим аҳамиятга эга.
Учинчидан, аҳоли ўртасида рақамли саводхонлик даражасини тизимли равишда ошириш талаб этилади. Ниҳоят, муваффақиятнинг яна бир омили сунъий интеллект технологияларини ишлаб чиқиш ва жорий қилиш билан шуғулланувчи стартапларга қулай муҳит яратиш ва қўллаб-қувватлашдир.
Таҳлилчилар фикрича, ушбу қадамларни изчил амалга ошириш Ўзбекистонга нафақат давлат бошқаруви самарадорлигини ошириш, балки инновацион соҳаларнинг ривожланишига туртки бериш имконини ҳам беради. Бу эса мамлакатнинг Марказий Осиё минтақасидаги рақобатбардошлигини мустаҳкамлашга хизмат қилади.
