Кўпинча шифокорга боришни эътиборсиз қолдириб, қаҳва ёрдамида бу балансни яхшилашга ҳаракат қиламиз. Аммо доимий паст қон босими жиддий касалликнинг аломати бўлиши мумкин. Агар босим ҳар доимги кўрсаткичларга нисбатан камайгани сезилса, ўзгаришларнинг сабабини аниқлаш ва чора кўриш вақти келди.
Қандай босим паст деб ҳисобланади?
Систолик (“юқори”) қон босими меъёрдан пастга тушганда (эркакларда ўртача 105 мм ёки ундан камроқ ва аёлларда 100 мм ёки ундан кам), шифокорлар беморга паст қон босими ташхиси қўйилганини айтишади. Баъзида бу ҳолат нормал ҳисобланади ва бирор касалликни англатмайди. Одатда, паст қон босими баланд тоғ ён бағирларида яшовчи аҳоли (адаптив гипотония) ва спортчилар учун (юқори фитнес гипотония) хосдир.
Паст қон босимининг аломати бўлиши мумкин бўлган касалликлар:
- Анемия;
- Умуртқа поғонаси ва бўғимлар касалликлари;
- Эндокрин касалликлар;
- Ошқозон-ичак тракти касалликлари;
- Юрак-қон томир касалликлари;
- Юқумли касалликлар;
- Травматик мия шикастланишидан кейинги асоратлар.
Ҳомиладор аёлларда паст қон босимининг сабаблари гормонал ўзгаришлар, бачадон ва йўлдошда қонни ушлаб туриш ва қон оқимига қон томирлари қаршилигининг пасайиши бўлиши мумкин.
Паст қон босимининг яна бир сабаби организмдаги қон ҳажмининг пасайиши (гиповолемия) бўлиши ҳам мумкин.
Бу сувсизланиш, тўйиб овқатланмаслик, диуретик таблеткаларини ортиқча истеъмол қилиш ёки кучли қон йўқотишдан келиб чиқади. Қон босимининг кескин пасайиши ошқозон яраси, геморрой сабабли ички ёки ташқи қон кетишидан келиб чиқиши мумкин. Агар паст қон босими оғриқли аломатлар билан бирга келса, шифокорлар гипотония ташхисини қўядилар.
Паст қон босими белгилари:
- Терининг оқариши ёки кўкариши;
- Совуқ тер;
- Кўнгил айниши;
- Тез аммо зўрға сезиладиган пулс;
- Умумий ҳолсизлик ва чарчоқ ҳисси;
- Баъзан қисқа муддатли онгнинг йўқолиши.
Доимий паст қон босими белгилари:
- Бош оғриғи;
- Бош айланиши;
- Заифлик, чарчоқ;
- Уйқусизлик;
- Бепарволик, хотира бузилиши;
- Кучли юрак уриши;
- Юрак соҳасида оғриқ;
- Оёқ-қўлларнинг совуқ қотиши;
- Кайфиятнинг ёмонлашиши;
- Ошқозонда оғирлик, иштаҳани йўқотиш, ич қотиши.
Паст қон босимини даволаш унинг сабабига боғлиқ. Ҳаётга хавф туғдирадиган шароитлар шошилинч тиббий ёрдамни талаб қилади. Қон босимининг кескин пасайиши қон кетиши ва инсултни кўрсатиши эҳтимолдан ҳоли эмас. Бундай ҳолларда тез ёрдам чақириш зарур. Доимий равишда паст қон босими шифокор билан маслаҳатлашишни ва режалаштирилган даволанишни талаб қилади, чунки у қуйидагиларга олиб келиши мумкин:
- Жисмоний ва ақлий фаолиятнинг пасайиши, диққатни жамлаш;
- Инфаркт ва инсулт хавфининг ортиши;
- Миянинг кислородга очлиги, хотира бузилиши, чарчоқнинг кучайиши;
- Онгни йўқотганда йиқилишдан жароҳат олиш хавфининг юқорилиги.
Паст қон босими тўсатдан қон йўқотиш билан боғлиқ бўлмаса, камдан-кам ҳолларда ўлимга олиб келади. Унинг назорати ва турмуш тарзини ўзгартириш орқали гипотония билан оғриган беморлар нормал қон босими бўлган одамларга қараганда узоқ ва яхши ҳаёт кечирадилар. Одатда, шифокорларнинг тавсияларига биноан стрессни камайтириш, тоза ҳавода мунтазам юриш, массаж, контрастли душ, салқин кўл ва дарёларда сузиш, кечаси камида 8 соат ухлаш, А, C, P ва E витаминларининг етишмаслигини бартараф этиш паст қон босими билан ҳам узоқ йиллар яшаш мумкин.
“Замин” янгиликларини “Одноклассники”да кузатиб боринг
