Everestga rekord tezlikda chiqishning yangi usuli topildi!

Buyuk Britaniyalik to‘rt nafar alpinist dunyoda ilk bor innovatsion usul – ksenon gazidan foydalanib, dunyoning eng baland cho‘qqisi Everestni rekord muddatda zabt etdi. Ushbu hayratlanarli voqea haqida Reuters nashri xabar berdi.

Ekspeditsiya a’zolari orasida Buyuk Britaniyaning faxriylar ishlari bo‘yicha vaziri Alister Karns ham bo‘lgan. Ular Everest cho‘qqisiga atigi 4 kun va 18 soatda chiqishga erishishdi. Standart iqlimlashtirish jarayonini talab qilmaydigan bu ko‘rsatkich tarixdagi eng tez natija sifatida qayd etildi.

Odatda Everestni zabt etish uchun alpinistlar 6-8 hafta davomida iqlimlashish jarayonidan o‘tishlari kerak bo‘ladi. Ammo britaniyaliklar yangi va bahsli usul – ksenon gazidan nafas olib, organizmni yuqori cho‘qqilardagi kislorod yetishmovchiligiga (gipoksiyaga) tayyorlash yo‘li bilan bu muddatni keskin qisqartirishdi.

Ekspeditsiya oldidan alpinistlar uch oylik maxsus tayyorgarlikdan o‘tishdi. Ular maxsus gipoksik (kislorodi kamaytirilgan) chodirlarda mashq qilishgan va Everestga yo‘l olishdan ikki hafta avval Germaniyadagi klinikada ksenon ingalyatsiyasini qabul qilishgan.

Ksenon — bu organizmning gipoksiyaga moslashishini yaxshilashi mumkinligi taxmin qilingan inert gaz hisoblanadi. Olimlarning ayrim guruhlari fikricha, ushbu gaz eritropoetin nomli maxsus oqsil ishlab chiqarishni kuchaytiradi, bu esa kislorod tanqisligiga qarshi organizmning chidamliligini oshiradi. Lekin, ksenon gazining xavfsizligi va tog‘li hududlardagi samaradorligi hali to‘liq isbotlangan emas.

Bu usul mutaxassislar va xalqaro alpinizm federatsiyasi tomonidan jiddiy bahslarga sabab bo‘ldi. Federatsiya vakillari ksenondan foydalanish xavfli bo‘lishi mumkinligini aytishsa, Nepal ekspeditsiya operatorlari uyushmasi prezidenti iqlimlashuv jarayonisiz yuqori cho‘qqilarga chiqish tog‘ turizmining asosiy qoidalariga zid ekanini ma’lum qildi.

Shunga qaramasdan, ekspeditsiya tashkilotchilaridan biri Lukas Furtenbax ushbu yangi usul ekologik jihatdan foydaliroq va xavfsizroq ekanligini ta’kidlamoqda. Unga ko‘ra, cho‘qqiga tezroq chiqish muhitga kamroq zarar yetkazadi va alpinistlarning xavfli zonalarda o‘tkazadigan vaqtini qisqartiradi.

Zamin.uz tahririyati ushbu mavzuni kuzatib, o‘quvchilarni yangiliklar bilan xabardor qilib boradi. Sizningcha, bu innovatsion usul xavfsizlik nuqtayi nazaridan qanchalik maqbul? Alpinizmdagi yangi usullarga munosabatingiz qanday? “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!