Эверестга рекорд тезликда чиқишнинг янги усули топилди!

Буюк Британиялик тўрт нафар алпинист дунёда илк бор инновацион усул – ксенон газидан фойдаланиб, дунёнинг энг баланд чўққиси Эверестни рекорд муддатда забт этди. Ушбу ҳайратланарли воқеа ҳақида Reuters нашри хабар берди.

Экспедиция аъзолари орасида Буюк Британиянинг фахрийлар ишлари бўйича вазири Алистер Карнс ҳам бўлган. Улар Эверест чўққисига атиги 4 кун ва 18 соатда чиқишга эришишди. Стандарт иқлимлаштириш жараёнини талаб қилмайдиган бу кўрсаткич тарихдаги энг тез натижа сифатида қайд этилди.

Одатда Эверестни забт этиш учун альпинистлар 6-8 ҳафта давомида иқлимлашиш жараёнидан ўтишлари керак бўлади. Аммо британияликлар янги ва баҳсли усул – ксенон газидан нафас олиб, организмни юқори чўққилардаги кислород етишмовчилигига (гипоксияга) тайёрлаш йўли билан бу муддатни кескин қисқартиришди.

Экспедиция олдидан алпинистлар уч ойлик махсус тайёргарликдан ўтишди. Улар махсус гипоксик (кислороди камайтирилган) чодирларда машқ қилишган ва Эверестга йўл олишдан икки ҳафта аввал Германиядаги клиникада ксенон ингаляциясини қабул қилишган.

Ксенон — бу организмнинг гипоксияга мослашишини яхшилаши мумкинлиги тахмин қилинган инерт газ ҳисобланади. Олимларнинг айрим гуруҳлари фикрича, ушбу газ эритропоэтин номли махсус оқсил ишлаб чиқаришни кучайтиради, бу эса кислород танқислигига қарши организмнинг чидамлилигини оширади. Лекин, ксенон газининг хавфсизлиги ва тоғли ҳудудлардаги самарадорлиги ҳали тўлиқ исботланган эмас.

Бу усул мутахассислар ва халқаро алпинизм федерацияси томонидан жиддий баҳсларга сабаб бўлди. Федерация вакиллари ксенондан фойдаланиш хавфли бўлиши мумкинлигини айтишса, Непал экспедиция операторлари уюшмаси президенти иқлимлашув жараёнисиз юқори чўққиларга чиқиш тоғ туризмининг асосий қоидаларига зид эканини маълум қилди.

Шунга қарамасдан, экспедиция ташкилотчиларидан бири Лукас Фуртенбах ушбу янги усул экологик жиҳатдан фойдалироқ ва хавфсизроқ эканлигини таъкидламоқда. Унга кўра, чўққига тезроқ чиқиш муҳитга камроқ зарар етказади ва алпинистларнинг хавфли зоналарда ўтказадиган вақтини қисқартиради.

Zamin.uz таҳририяти ушбу мавзуни кузатиб, ўқувчиларни янгиликлар билан хабардор қилиб боради. Сизнингча, бу инновацион усул хавфсизлик нуқтаи назаридан қанчалик мақбул? Альпинизмдаги янги усулларга муносабатингиз қандай? «Замин»ни Telegram’да ўқинг!