Turkiyada yong‘inlar, Yevropada esa harorat bilan bog‘liq vaziyat keskinlashmoqda

Yevropaning g‘arbiy va janubiy hududlari erta yozgi issiq to‘lqinlar bilan yuzlashar ekan, Turkiyaning g‘arbiy qismidagi yong‘inlar tufayli 50 mingdan ortiq odam evakuatsiya qilindi. Ayniqsa, Izmir viloyatida kuchli shamollar yordamida kengaygan o‘rmon yong‘inlari vaziyatni yanada keskinlashtirmoqda.

Turkiya Favqulodda vaziyatlar boshqarmasi (AFAD) ma’lumotiga ko‘ra, faqatgina Izmir viloyatining o‘zidan 42 mingdan ziyod fuqarolar xavfsiz hududlarga ko‘chirildi. Mamlakat qirg‘oqbo‘yi hududlari so‘nggi yillarda tobora kuchayib borayotgan yozgi qurg‘oqchilik va yuqori haroratlar sababli tez-tez yong‘inlarga duch kelmoqda. Mutaxassislar bu holatni inson faoliyati natijasida yuzaga kelgan iqlim o‘zgarishi bilan bog‘lamoqda.

Fransiyaning janubi-g‘arbiy Aude departamentida yakshanba kuni 400 gektarga yaqin hududni yong‘in qamrab oldi. Natijada bir nechta lagerlar va tarixiy abbatlikdan odamlar evakuatsiya qilindi. Harorat 40°C darajagacha ko‘tarilgan hududlarda yong‘inlar hozircha nazorat ostiga olingan, biroq to‘liq o‘chirilmadi.

Fransiya meteorologiya xizmati Meteo France mamlakatdagi 101 ta departamentdan 84 tasida "to‘q sariq" darajadagi issiqlik ogohlantiruvini e’lon qildi.

Italiya, Ispaniya, Germaniya, Portugaliya va hatto nisbatan yumshoq iqlimga ega Gollandiyada ham sog‘liq uchun xavfli haroratlar bo‘yicha ogohlantirishlar berildi. Ispaniya meteorologik agentligi AEMET mamlakat tarixidagi eng issiq iyun oyi qayd etilayotganini ma’lum qildi. Sevilyada harorat 42°C darajaga yetdi, El Granado shahrida esa 43.7°C daraja qayd etildi.

Italiyada Sog‘liqni saqlash vazirligi Rim, Milan kabi 16 shahar uchun eng yuqori "qizil" ogohlantirish darajasini e’lon qildi. Lombardiya mintaqasi issiqning eng yuqori vaqtlarida ochiq havoda ishlashni taqiqlash masalasini ko‘rib chiqmoqda.

Germaniyada ham 34°C darajagacha ko‘tarilgan haroratlar fonida suv iste’molini cheklash chaqiriqlari yangramoqda. Issiqlik to‘lqini Reyn daryosidagi suv sathining tushib ketishiga olib kelib, yuk tashish xarajatlarining oshishiga sabab bo‘lmoqda. Bu esa mintaqa energetika bozorida ham keskin narx oshishiga olib kelmoqda.

Iqlim bo‘yicha Yevropa Ittifoqi Kopernikus xizmati vakili Samanta Burgessning ta’kidlashicha, "Yevropaning katta qismi ayni paytda odatda iyul yoki avgust oylarida kuzatiladigan darajadagi issiq to‘lqinlarni boshdan kechirmoqda." Haroratlar odatiy ko‘rsatkichlardan 5-10°C ga yuqori.

Mutaxassislar har yili dunyo bo‘yicha ekstremal issiqlik sababli 480,000 ga yaqin inson hayotdan ko‘z yumishini bildirgan. Bu ko‘rsatkich suv toshqinlari, zilzilalar va dovullardan birgalikda ko‘ra ko‘proq inson hayotiga ziyon yetkazadi. Issiqlik nafaqat sog‘liq, balki infratuzilma, iqtisodiyot va sog‘liqni saqlash tizimlariga ham bosimni kuchaytirmoqda.

Olimlarning fikricha, bu kabi hodisalarning asosiy sababi — yoqilg‘i yoqishdan hosil bo‘ladigan issiqxona gazlari hisoblanadi. 2024-yil esa tarixdagi eng issiq yil sifatida qayd etildi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!