G‘azoda yangi sulh imkoniyati: Hamas va Isroil muzokaraga tayyormi?

G‘azo mintaqasida uzoq kutilgan tinchlik yo‘lida yangi bosqich boshlanishi mumkin — Hamas tashkiloti AQSH vositachiligida ilgari surilgan yangi sulh taklifiga “ijobiy ruhda” javob qaytardi, deb xabar berdi reuters.com. Manba ma’lumotlariga ko‘ra, Hamas ushbu kelishuv doirasida garovdagilarni ozod qilish va mojaroni barham toptirish uchun muzokaralarni boshlashga to‘liq tayyorligini ma’lum qilgan.

AQSH prezidenti Donald Tramp bu jarayonda faol ishtirok etgani, yaqinda Isroil va Hamas o‘rtasida qariyb ikki yildan beri davom etayotgan urushni to‘xtatish maqsadida 60 kunlik o‘t ochishni to‘xtatishni nazarda tutuvchi “yakuniy taklif”ni taqdim etganini e’lon qildi. Tomonlardan yaqin vaqtda javob kutilayotgani esa vaziyatning qanchalik keskin va dolzarb ekanini ko‘rsatadi.

Hamas rasmiy bayonotida, G‘azodagi aholiga qarshi tajovuzni tugatish va barcha fraksiyalarning o‘zaro maslahati natijasida o‘z javobini vositachi davlatlar — Qatar, Misr va AQSHga taqdim etganini ma’lum qildi. Hamas yaqin vaqtda kelishuv mexanizmlari bo‘yicha yangi muzokaralar davrini boshlashga tayyorligini bildirdi.

Shu bilan birga, manbaga yaqin shaxslar hali ham bir qator jiddiy xavotirlar — insonparvarlik yordami, Rafah chegarasidan o‘tish, Isroil armiyasining G‘azodan chiqib ketish jadvali kabi masalalar bo‘yicha aniqlik yo‘qligini ta’kidlamoqda. New York Times yozishicha, Hamas kelishuvga qanday o‘zgartirishlar kiritishni talab qilayotgani yoki bu farqlar osongina hal bo‘ladimi — hozircha noma’lum. Ilgari ham shunday bitimlar chegaraga kelgan, ammo texnik va siyosiy tafsilotlar sabab yopilgan edi.

Yangi taklif haqidagi ma’lumotlarga ko‘ra, 60 kunlik sulh davomida 10 nafar tirik garovdagilar va 18 nafar halok bo‘lganlarning jasadlari topshiriladi. Bu evaziga ma’lum miqdordagi falastinlik mahbuslar ozod qilinishi shart qilib qo‘yilgan. Barcha ozod etishlar besh bosqichda amalga oshiriladi, Hamas esa bu gal televizion marosimlar o‘tkazmaslik majburiyatini oladi. Telemarosimlar avvalgi muzokaralarda Isroil tomonida katta norozilikka sabab bo‘lgan edi.

Sulh jarayonini Qatar va Misr, shuningdek, AQSH qat’iy nazorat qilishi va urushni to‘liq to‘xtatish bo‘yicha muzokaralar tashkil etishi ko‘zda tutilgan. Prezident Tramp o‘z bayonotida “bundan yaxshisi bo‘lmaydi, faqat yomonlashadi”, deb ham Isroilga, ham Hamasga murojaat qildi.

Ayni paytda, muzokaralar uchun eng katta to‘siq — sulhning doimiyligi. Hamas barcha garovdagilar ozod qilinmasdan avval urushning butunlay to‘xtatilishini talab qilmoqda. Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyaxu esa, aksincha, Hamasning harbiy va boshqaruv imkoniyatini butunlay yo‘q qilish zarurligini ta’kidlab kelmoqda.

Siyosiy tahlilchilar fikricha, bu galgi bitim muzokaralari ham oldingi urinishlar singari, kichik farqlar va katta siyosiy tafovutlar sabab yana bir marta yopilishi ehtimoli bor. Biroq barcha falastinliklar va xalqaro jamoatchilik ushbu jarayon natijasida mintaqaga haqiqiy tinchlik va barqarorlik kelishiga umid qilmoqda. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!