Ғазода янги сулҳ имконияти: Ҳамас ва Исроил музокарага тайёрми?

Ғазо минтақасида узоқ кутилган тинчлик йўлида янги босқич бошланиши мумкин — Ҳамас ташкилоти АҚШ воситачилигида илгари сурилган янги сулҳ таклифига “ижобий руҳда” жавоб қайтарди, деб хабар берди reuters.com. Манба маълумотларига кўра, Ҳамас ушбу келишув доирасида гаровдагиларни озод қилиш ва можарони барҳам топтириш учун музокараларни бошлашга тўлиқ тайёрлигини маълум қилган.

АҚШ президенти Доналд Трамп бу жараёнда фаол иштирок этгани, яқинда Исроил ва Ҳамас ўртасида қарийб икки йилдан бери давом этаётган урушни тўхтатиш мақсадида 60 кунлик ўт очишни тўхтатишни назарда тутувчи “якуний таклиф”ни тақдим этганини эълон қилди. Томонлардан яқин вақтда жавоб кутилаётгани эса вазиятнинг қанчалик кескин ва долзарб эканини кўрсатади.

Ҳамас расмий баёнотида, Ғазодаги аҳолига қарши тажовузни тугатиш ва барча фракцияларнинг ўзаро маслаҳати натижасида ўз жавобини воситачи давлатлар — Қатар, Миср ва АҚШга тақдим этганини маълум қилди. Ҳамас яқин вақтда келишув механизмлари бўйича янги музокаралар даврини бошлашга тайёрлигини билдирди.

Шу билан бирга, манбага яқин шахслар ҳали ҳам бир қатор жиддий хавотирлар — инсонпарварлик ёрдами, Рафаҳ чегарасидан ўтиш, Исроил армиясининг Ғазодан чиқиб кетиш жадвали каби масалалар бўйича аниқлик йўқлигини таъкидламоқда. New York Times ёзишича, Ҳамас келишувга қандай ўзгартиришлар киритишни талаб қилаётгани ёки бу фарқлар осонгина ҳал бўладими — ҳозирча номаълум. Илгари ҳам шундай битимлар чегарага келган, аммо техник ва сиёсий тафсилотлар сабаб ёпилган эди.

Янги таклиф ҳақидаги маълумотларга кўра, 60 кунлик сулҳ давомида 10 нафар тирик гаровдагилар ва 18 нафар ҳалок бўлганларнинг жасадлари топширилади. Бу эвазига маълум миқдордаги фаластинлик маҳбуслар озод қилиниши шарт қилиб қўйилган. Барча озод этишлар беш босқичда амалга оширилади, Ҳамас эса бу гал телевизион маросимлар ўтказмаслик мажбуриятини олади. Телемаросимлар аввалги музокараларда Исроил томонида катта норозиликка сабаб бўлган эди.

Сулҳ жараёнини Қатар ва Миср, шунингдек, АҚШ қатъий назорат қилиши ва урушни тўлиқ тўхтатиш бўйича музокаралар ташкил этиши кўзда тутилган. Президент Трамп ўз баёнотида “бундан яхшиси бўлмайди, фақат ёмонлашади”, деб ҳам Исроилга, ҳам Ҳамасга мурожаат қилди.

Айни пайтда, музокаралар учун энг катта тўсиқ — сулҳнинг доимийлиги. Ҳамас барча гаровдагилар озод қилинмасдан аввал урушнинг бутунлай тўхтатилишини талаб қилмоқда. Исроил бош вазири Бинямин Нетаняху эса, аксинча, Ҳамаснинг ҳарбий ва бошқарув имкониятини бутунлай йўқ қилиш зарурлигини таъкидлаб келмоқда.

Сиёсий таҳлилчилар фикрича, бу галги битим музокаралари ҳам олдинги уринишлар сингари, кичик фарқлар ва катта сиёсий тафовутлар сабаб яна бир марта ёпилиши эҳтимоли бор. Бироқ барча фаластинликлар ва халқаро жамоатчилик ушбу жараён натижасида минтақага ҳақиқий тинчлик ва барқарорлик келишига умид қилмоқда. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!