Грузия Абхазия ва Жанубий Осетияни қайтариб олиши ҳақида мамлакат собиқ спикерининг фикрлари

«Грузия жамиятида Украинанинг Россия билан урушдаги ғалабаси Абхазия ва Жанубий Осетиянинг қайтишига ҳисса қўшади деган умидлар бор», деди Грузия парламентининг собиқ спикери, мухолифат етакчиларидан бири Нино Буржанадзе.

Буржанадзе Россия томонидан тортиб олинган Абхазия ва Жанубий Осетияни Грузияга қайтариш калити Грузия ҳукумати қўлида, улар ҳам абхазиялар ва осетинлар билан мулоқот бошлаши керак деган фикрда.

«Абхазлар ва осетинлар бизнинг халқимиз», - дейди Нино Буржанадзе. «Улар бошқа давлатдан эмас, бизни ажратиб турадиган нарсадан кўра кўпроқ умумий томонларимиз бор».

Грузия парламентининг собиқ спикери грузинлар, абхазлар ва осетинлар кўп асрлар бирга яшашганига қарамай, жуда жиддий ва ҳатто ҳалокатли хатоларга йўл қўйганини таъкидлаган.

 “Шубҳасиз, Россия чор Россияси даврида ҳам, совет ҳокимияти даврида ҳам жамиятимизни парчалаётган, «секин портловчи миналар» қўяётган миллатлараро низолардан манфаатдор эди”, — деди Буржанадзе. – Аммо бу миллатчилик, душманлик ва ксенофобия соҳасини «тозалаш» учун грузинлар етарлича иш қилмагани аниқ. Шунинг учун Тбилисида улар йўл қўйилган хатоларни тушунишлари ва улардан тўғри хулоса чиқаришлари керак. Мамлакат раҳбарияти ҳам вайрон бўлган ишонч кўприкларини тиклаш ва грузинлар, абхазлар ва осетинларнинг янги авлодлари ўзларининг аввалги тушунчаларига қайтишлари, адоватни енгишлари ва бир-бирларининг хатоларини кечиришлари мумкин бўлган платформа яратиш учун ҳеч нарса қилмади. Бу ерда асосий нарса абхазлар ва осетинлар биз билан яна яшашни хоҳлашади. Бунинг учун эса, аввало, расмий Тбилисининг тоза нияти ва сиёсий фаоллиги зарур”.

Бурджанадзенинг фикрича, Россия грузинларнинг абхазлар ва осетинлар билан мулоқотига аралашиб, ўз манфаатларини илгари суради. Шунинг учун, деб ҳисоблайди Грузия парламентининг собиқ спикери, Тбилиси расмийлари Абхазия ва Жанубий Осетия билан муроса қилиш учун қўлидан келганини қилиши керак.

Буржанадзе Украинадаги уруш ҳақида гапирар экан, сиёсатда реалист бўлиш кераклигини таъкидлади.

«Улкан фожиа бўлган бу уруш қанча давом этишини ҳеч ким билмайди», деди Нино Буржанадзе. - Россиянинг Украинага бостириб кириши мени ҳайратда қолдирди, ўшанда, 2022 йил февраль ойида содир бўлган воқеа ақл бовар қилмайдиган бўлиб туюлди. Агар Қримнинг босиб олиниши, Донецк ва Луганск вилоятларидаги фуқаролар тўқнашуви қандайдир тарзда менинг миямга сиғса ҳам, Россия томонидан бир кечада бошланган уруш қийин вазиятни ҳалокатли вазиятга айлантирди. Шуни тушуниш керакки, бу ерда нафақат Россия ва Украина ўртасидаги қуролли тўқнашув эмас, балки бутун дунё геосиёсатига, жумладан, Жанубий Кавказдаги вазиятга таъсир кўрсатадиган глобал инқироз ҳам бор”.

Буржанадзега кўра, бу урушда ким ғалаба қозонмасин, барибир у музокара столида тугайди.

«Айнан музокаралар давомида келажак тинчлик кафолатланишини таъминлаш керак бўлади», деб ҳисоблайди грузиялик сиёсатчи. - Мамлакатлар ўртасидаги муаммоларни қуролли қарама-қаршиликка аралашмасдан ҳал қилиш механизмини топиш лозим. Яъни, мамлакатларни инқирозга олиб келадиган сабабларни бартараф этиш керак. Бундай муаммоларни барча томонлар вакиллари кўриб чиқишлари керак. Шунинг учун урушнинг фақат битта сабаби бор, дейиш мумкин эмас. Йўқ, аслида бундай сабаблар ҳар доим кўп. Демак, дунё тартибининг янги, адолатли шаклини топиш керак. Ва, хусусан, суверен давлатга ҳужум қилиш эҳтимоли ва урушларни қайта бошлаш билан боғлиқ хавфларни бутунлай йўқ қилиш ёки минималлаштириш шарт.

Шухрат Раззаков

«ЗАМИН.УЗ» муҳаррири