07:53 / 26.03.2023

Gruziya Abxaziya va Janubiy Osetiyani qaytarib olishi haqida mamlakat sobiq spikerining fikrlari

«Gruziya jamiyatida Ukrainaning Rossiya bilan urushdagi g‘alabasi Abxaziya va Janubiy Osetiyaning qaytishiga hissa qo‘shadi degan umidlar bor», dedi Gruziya parlamentining sobiq spikeri, muxolifat yetakchilaridan biri Nino Burjanadze.

Burjanadze Rossiya tomonidan tortib olingan Abxaziya va Janubiy Osetiyani Gruziyaga qaytarish kaliti Gruziya hukumati qo‘lida, ular ham abxaziyalar va osetinlar bilan muloqot boshlashi kerak degan fikrda.

«Abxazlar va osetinlar bizning xalqimiz», - deydi Nino Burjanadze. «Ular boshqa davlatdan emas, bizni ajratib turadigan narsadan ko‘ra ko‘proq umumiy tomonlarimiz bor».

Gruziya parlamentining sobiq spikeri gruzinlar, abxazlar va osetinlar ko‘p asrlar birga yashashganiga qaramay, juda jiddiy va hatto halokatli xatolarga yo‘l qo‘yganini ta’kidlagan.

“Shubhasiz, Rossiya chor Rossiyasi davrida ham, sovet hokimiyati davrida ham jamiyatimizni parchalayotgan, «sekin portlovchi minalar» qo‘yayotgan millatlararo nizolardan manfaatdor edi”, — dedi Burjanadze. – Ammo bu millatchilik, dushmanlik va ksenofobiya sohasini «tozalash» uchun gruzinlar yetarlicha ish qilmagani aniq. Shuning uchun Tbilisida ular yo‘l qo‘yilgan xatolarni tushunishlari va ulardan to‘g‘ri xulosa chiqarishlari kerak. Mamlakat rahbariyati ham vayron bo‘lgan ishonch ko‘priklarini tiklash va gruzinlar, abxazlar va osetinlarning yangi avlodlari o‘zlarining avvalgi tushunchalariga qaytishlari, adovatni yengishlari va bir-birlarining xatolarini kechirishlari mumkin bo‘lgan platforma yaratish uchun hech narsa qilmadi. Bu yerda asosiy narsa abxazlar va osetinlar biz bilan yana yashashni xohlashadi. Buning uchun esa, avvalo, rasmiy Tbilisining toza niyati va siyosiy faolligi zarur”.

Burdjanadzening fikricha, Rossiya gruzinlarning abxazlar va osetinlar bilan muloqotiga aralashib, o‘z manfaatlarini ilgari suradi. Shuning uchun, deb hisoblaydi Gruziya parlamentining sobiq spikeri, Tbilisi rasmiylari Abxaziya va Janubiy Osetiya bilan murosa qilish uchun qo‘lidan kelganini qilishi kerak.

Burjanadze Ukrainadagi urush haqida gapirar ekan, siyosatda realist bo‘lish kerakligini ta’kidladi.

«Ulkan fojia bo‘lgan bu urush qancha davom etishini hech kim bilmaydi», dedi Nino Burjanadze. - Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi meni hayratda qoldirdi, o‘shanda, 2022 yil fevral oyida sodir bo‘lgan voqea aql bovar qilmaydigan bo‘lib tuyuldi. Agar Qrimning bosib olinishi, Donetsk va Lugansk viloyatlaridagi fuqarolar to‘qnashuvi qandaydir tarzda mening miyamga sig‘sa ham, Rossiya tomonidan bir kechada boshlangan urush qiyin vaziyatni halokatli vaziyatga aylantirdi. Shuni tushunish kerakki, bu yerda nafaqat Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi qurolli to‘qnashuv emas, balki butun dunyo geosiyosatiga, jumladan, Janubiy Kavkazdagi vaziyatga ta’sir ko‘rsatadigan global inqiroz ham bor”.

Burjanadzega ko‘ra, bu urushda kim g‘alaba qozonmasin, baribir u muzokara stolida tugaydi.

«Aynan muzokaralar davomida kelajak tinchlik kafolatlanishini ta’minlash kerak bo‘ladi», deb hisoblaydi gruziyalik siyosatchi. - Mamlakatlar o‘rtasidagi muammolarni qurolli qarama-qarshilikka aralashmasdan hal qilish mexanizmini topish lozim. Ya’ni, mamlakatlarni inqirozga olib keladigan sabablarni bartaraf etish kerak. Bunday muammolarni barcha tomonlar vakillari ko‘rib chiqishlari kerak. Shuning uchun urushning faqat bitta sababi bor, deyish mumkin emas. Yo‘q, aslida bunday sabablar har doim ko‘p. Demak, dunyo tartibining yangi, adolatli shaklini topish kerak. Va, xususan, suveren davlatga hujum qilish ehtimoli va urushlarni qayta boshlash bilan bog‘liq xavflarni butunlay yo‘q qilish yoki minimallashtirish shart.