Денверда музей автотураргоҳи остидан динозавр топилди

Денвер шаҳрида жойлашган табиат ва фан музейи мутахассислари кутилмаган кашфиётга дуч келишди — машҳур музейнинг автотураргоҳи остида динозаврга тегишли суяк парчаси топилди.

Ушбу музей ҳар доим болалар ва катталарни ҳайратга солувчи улкан динозавр скелетлари билан машҳур бўлиб келган. Бироқ бу сафарги топилма музей экспонатлари сингари кўзга кўринарли бўлмасада, унинг аҳамияти ниҳоятда катта.

Топилма музей мутахассислари томонидан ер ости геотермал энергия салоҳиятини ўрганиш мақсадида қазилган 230 метр (763 фут) чуқурликдаги парма тешигидан олинган ўзак намунасидан аниқланган. Бу парма кенглиги бор-йўғи 5 сантиметр бўлиб, шундай таркибда динозавр суягини топиш имконияти деярли йўққа тенг эди.

Мутахассислардан бири, музейнинг геология бўйича куратораси Жеймс Хагадорн буни шундай ифодалади:

“Бу худди ойдан тўғридан-тўғри ўйинга тўп уриб тешикка туширгандек. Бу гўё 'Вилли Вонка' фабрикасига қўлга киритгандек ҳолат. Бундай нарса жуда-жуда кам учрайди”.

Музей мутасаддиларига кўра, дунёда шунга ўхшаш ҳолат бор-йўғи икки марта қайд этилган, аммо динозавр музейи ҳудудида бундай топилма илк марта учрамоқда.

Аниқланган суяк эҳтимолан кичик ўсимликхўр динозавр турига мансуб бўлиб, тахминан 67,5 миллион йил аввал, Креда даври охирида яшаган. Олимларнинг таъкидлашича, динозаврлар даврини 66 миллион йил аввалги метеорит зарбаси тугатган.

Суякка яқин жойдан қотиб қолган ўсимлик қолдиқлари ҳам аниқлангани, ўша даврда бу жой ботқоқ ва ўсимликларга бой муҳит бўлганини кўрсатади. Музейнинг умуртақали ҳайвонлар палеонтологияси бўйича куратораси Патрик ЎКоннор шундай деди:

“Бу жонзот эҳтимол нам ва ботқоқ ерларда яшаган. Шундай муҳитда қазиш натижасида суяк билан бирга ўсимлик қолдиқлари ҳам сақланиб қолган”.

Қизиғи шундаки, Денвер ҳудудида олдин ҳам Тираннозавр Рекс ва трицератопс каби машҳур динозавр турларига тегишли суяклар топилган, бироқ бу топилма — шаҳардаги энг чуқур ва энг қадимий ҳисобланади.

Топилмага оид фикрлар бир хил эмас. Ню-Мексико табиий тарих музейи палеонтология куратораси Томас Уилямсон бундай деди:

“Бу албатта кутилмаган ҳолат, лекин илмий жиҳатдан у қадар ҳайратланарли эмас. Афсуски, аниқ қайси турга мансублигини билиш имкони йўқ”.

Шу билан бирга, Денвер яқинида жойлашган Диносаур Ридге излари макони раҳбари Эрин ЛаКаунт бу янгиликка катта қизиқиш билан муносабат билдирди:

“Бу топилма мутлақо ҳақиқий ва ЖУДА ЗЎР!”

Унинг фикрича, топилманинг шаклига қараб у 'дуcк-биллед' динозавр ёки унга ўхшаш кичикроқ тур — тезкелосаурга тегишли бўлиши мумкин.

Суёк ҳозирда музейнинг махсус кўргазма қисмида намойиш этилмоқда. Аммо музей раҳбарияти автотураргоҳни бузиб, яна 230 метр чуқурликка қазиш ишларини ўтказишни режалаштираётгани йўқ. Жеймс Хагадорн шундай дейди:

“Мен ўша динозаврнинг қолган қисмларини топиш учун яна 763 футлик чуқурликка қазишни жуда хоҳлардим. Аммо бизга автотураргоҳ керак — шу боис бундай режа амалга ошмайди”.

Шу тариқа, кутилмаган ҳолда аниқланган бу суяк нафақат фан учун қизиқарли, балки музей меҳмонлари учун ҳам жозибали экспонатга айланмоқда. Бу топилма нафақат денверликлар, балки бутун дунёдаги динозавр ишқибозлари учун янги умид ва қизиқиш уйғотадиган ҳолатдир. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!